"Ευδοκία": Ένα μυθικό ζεϊμπέκικο και μια ταινία-σταθμός του ελληνικού κινηματογράφου.

 

Ήθελα από καιρό να γράψω κάτι για την "Ευδοκία", την ιστορική (πλέον) ταινία του Αλέξη Δαμιανού, αλλά είχε περάσει πολύς καιρός από τότε που την είχα παρακολουθήσει και η μνήμη χρειαζόταν ένα φρεσκάρισμα. Τις τελευταίες μέρες βρήκα λίγο χρόνο και έκατσα και την ξαναείδα ολόκληρη, κι έτσι προέκυψε αυτό το άρθρο.

Η ταινία υπάρχει ολόκληρη online εδώ.

Κατ' αρχάς ας ξεκινήσουμε από μια γενική διαπίστωση. Υπάρχουν δύο ξεχωριστά "φαινόμενα" για τα οποία μπορεί να μιλήσει κανείς όταν αναφέρεται στην "Ευδοκία": η ταινία αυτή καθ' εαυτή και το θρυλικό "Ζεϊμπέκικο" το επονομαζόμενο και "Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας". Κι αυτό επειδή το δεύτερο, από τα πρώτα κιόλας χρόνια έχει πλήρως "αυτονομηθεί", ακολουθώντας μια τελείως δική του και ανεξάρτητη πορεία. Ας τα δούμε λοιπόν χωριστά, ξεκινώντας όμως ανάποδα, με το μουσικό θέμα πρώτα και μετά με την ίδια την ταινία.

Απ' τα πέντε μεσημέρια (Διήγημα)

 Είχα σκοπό να δημοσιεύσω ένα άρθρο-αφιέρωμα στο ποδόσφαιρο δρόμου των παιδικών μας χρόνων, σαν συνέχεια στο άρθρο "Τα παιδία παίζει (Τα παιχνίδια μιας άλλης εποχής-Μέρος 1). Θα ήταν ας πούμε το Μέρος-2 του παραπάνω άρθρου και θα παρουσίαζε το ποδόσφαιρο που παίζαμε μικροί στο δρόμο, ανάμεσα από σπίτια και παρκαρισμένα αυτοκίνητα.

Αντί αυτού προτίμησα να δημοσιεύσω σήμερα εδώ ένα διήγημα που έγραψα με παρόμοιο θέμα.

Το διήγημα που έχει τίτλο "Απ' τα πέντε μεσημέρια" δημοσιεύτηκε την Κυριακή 24 Σεπτέμβρη και στο πολύ καλό ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου.

ΑΠ’ ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΜΕΣΗΜΕΡΙΑ

“Απ’ τα πέντε μεσημέρια στην πλατεία” συνήθιζε να μουρμουρίζει μέσα από τα δόντια του ο Άλκης, μόλις η μεγάλη καμπάνα του Άη-Διονύση χτύπαγε πέντε. Συγχρόνως έψαχνε να βρει τα παπούτσια του, να πάρει μαζί του το μικρό του αδερφό και να κουτρουβαλήσουν παρέα τις σκάλες του σπιτιού για να βρεθούν στο δρόμο. Η φράση αυτή του είχε κολλήσει πριν από κάτι χρόνια, όταν “σταύρωνε” τη μάνα του, τα καλοκαιριάτικα απογεύματα, για να κατέβει να παίξει στη μικρή πλατεία που ήταν μπρος στο σπίτι τους. Κι εκείνη συνήθως του απαντούσε: “Είναι πολύ νωρίς ακόμα! Απ’ τα πέντε μεσημέρια στην πλατεία;”

Τώρα πια δεν έμεναν πάνω από την μικρή πλατεΐτσα, είχαν μετακομίσει τρία-τέσσερα τετράγωνα παρακάτω και ο “στίβος” του παιχνιδιού ήταν το μικρό δρομάκι που ξεκίναγε από τη γωνία της πολυκατοικίας, καμιά εκατοστή μέτρα όλο κι όλο. Όμως η φράση του είχε κολλήσει και του άρεσε να την επαναλαμβάνει.

Ο Άλκης δεν ήταν πια μικρός, μόλις είχε τελειώσει το Δημοτικό και από το Σεπτέμβριο θα πήγαινε στο Γυμνάσιο, άρα αυτόματα περνούσε στους “μεγάλους”. Μαζί με τον αδερφό του το Στέφανο, δυο χρόνια μικρότερο, έλιωναν τα παπούτσια τους στην άσφαλτο, παίζοντας μπάλα κυρίως, από νωρίς το απόγευμα μέχρι που σκοτείνιαζε. Παρέα τους πεντ’ έξι ακόμα αγόρια της γειτονιάς, έδιναν το ίδιο ραντεβού κάθε απόγευμα στο στενό δρομάκι για να χωριστούν σε δυο ομάδες και να ξεκινήσουν το παιχνίδι. Ο Σταμάτης (για τους φίλους “Τάκης”), που το σπίτι του ήταν ακριβώς πάνω στο δρομάκι, ήταν ο πιο βασικός και μόνιμος από την παρέα. Ένα μελαχρινό, γεροδεμένο αγόρι, ελαφρώς υπέρβαρο, που για το λόγο αυτό δεχόταν τα πειράγματα των υπολοίπων, αλλά που ήταν η ψυχή της παρέας. Ο Φώντας, λεπτοκαμωμένος σαν κοτσύφι, αλλά ασυναγώνιστος στο τρέξιμο και φοβερό πειραχτήρι. Ο Μιχάλης, ψηλός, με μακριά και λιγνά ποδάρια, που όταν έτρεχε έβαζε το κεφάλι κάτω και δρασκέλιζε το δρόμο σαν άλογο. Ο Φραγκίσκος, ένα μάλλον σοβαρό αγόρι με ίσια μαύρα μαλλιά, που μίλαγε μ’ ένα παχύ “σ” που έκανε τ’ άλλα παιδιά να βάζουν συχνά-πυκνά τα γέλια. Ο Γιάννης (ή “Τζίνος”), κοκκινομάλλης με φακίδες, κοντός και αεικίνητος, με Ιταλίδα μάνα (γι’ αυτό και το “Τζίνος”), “ήξερε καλή μπάλα”, όπως έλεγε ο Άλκης.

Κοντά σ’ αυτούς κολλούσαν περιστασιακά ο Βασίλης με τον Μίμη, δυο αδέρφια λιγάκι σνομπ, που έρχονταν κάποιες φορές στη γειτονιά για να παίξουν μαζί τους. Ο Άλκης έλεγε ότι έχουν “ψηλά τη μύτη” και δεν τους χώνευε, ειδικά τον μεγάλο που ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερός του, γιατί όσες φορές μπλέκονταν μαζί τους γίνονταν αιτία για καυγάδες.

Το κυρίως παιχνίδι τους ήτανε το ποδόσφαιρο. Αραιά και πού, όταν τύχαινε να περάσουν από την παρέα κάποια κορίτσια, συμμαθήτριες απ’ το σχολείο, σταματούσαν τα ποδοβολητά και τις ντρίμπλες και το γύριζαν σε κάτι πιο “κοριτσίστικο” (“τα μήλα” ας πούμε, ή κάποιο υποτυπώδες βόλεϊ). Κατά διαστήματα, όταν η τηλεόραση έδειχνε μεγάλες διοργανώσεις στίβου, τους έπιανε μανία με το στίβο και έπαιζαν “Ολυμπιακούς Αγώνες”. Αλλά αυτά ήταν οι εξαιρέσεις, τα μικρά διαλείμματα. Το κυρίως παιχνίδι ήταν όπως είπαμε το ποδόσφαιρο.

Όμως τι ποδόσφαιρο… Ένα ποδόσφαιρο δρόμου δικής τους επινόησης, ένα “street football” σχεδόν χωρίς κανόνες. Γήπεδο φυσικά ο δρόμος. Το ρόλο των γκολπόστ έπαιζαν από τη μια μεριά η άκρη του πεζοδρομίου και από την άλλη κάποια μεγάλη πέτρα που έστηναν και που παρίστανε το δοκάρι. Πλάγιες γραμμές δεν υπήρχαν. Οι τοίχοι και οι μάντρες των σπιτιών ήταν τα φυσικά όρια του “γηπέδου” και το παιχνίδι συνεχιζόταν κανονικά όταν η μπάλα χτύπαγε πάνω τους.

Το παιχνίδι ήτανε “μονότερμα” ή “μονό” όπως το έλεγαν, που σημαίνει ότι υπήρχε μόνο ένα τέρμα και οι δύο ομάδες έβαζαν γκολ σ’ αυτό. Ο τερματοφύλακας ήταν το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο του παιχνιδιού. Τυχερός και άτυχος μαζί. Τυχερός μεν γιατί δεν πολυσκοτιζότανε για το παιχνίδι, αραχτός όπως ήτανε στο τέρμα του, άτυχος δε γιατί τα άκουγε απ’ όλους. Και οι δυο ομάδες τον κατηγορούσανε για “πουλημένο”. Ότι “έπνιγε” τα γκολ των αντιπάλων (τα άφηνε δηλαδή επίτηδες και έμπαιναν) ενώ στα δικά τους σουτ γινόταν αυτομάτως Γκόρντον Μπανκς ή Σεπ Μάγιερ!

Το σωτήριον έτος 1987 (Μέρος 3: Ο "ιστορικός" καύσωνας του Ιουλίου, μια ασύλληπτη τραγωδία).

Το 1987 έμελλε να είναι το έτος με τις μεγάλες καιρικές αντιθέσεις, με δύο απολύτως ακραία καιρικά φαινόμενα που έχουν μείνει στην ιστορία. Από τον ιστορικό χιονιά του Μαρτίου περάσαμε στον πιο φονικό καύσωνα που έπληξε ποτέ την Ελλάδα, τον Ιούλιο του 1987.

Στις 20 Ιουλίου 1987 (σαν σήμερα δηλαδή) ξεκινά ένας πρωτοφανής σε ένταση και διάρκεια καύσωνας σε ολόκληρη την Ελλάδα, που έχει μείνει ιστορικός, τόσο για τα χαρακτηριστικά του, όσο (κυρίως) και για τις επιπτώσεις του.

Επί 8 συνεχείς μέρες (20-27 Ιουλίου) η μέγιστη θερμοκρασία στην Αθήνα, αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας, ήταν σταθερά πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας καταγράφηκε το απόλυτο μέγιστο των 45οC και μάλιστα δύο φορές, στις 23 και στις 27 Ιουλίου, ενώ στη Νέα Φιλαδέλφεια η μέγιστη έφτασε τους 44οC στις 27 Ιουλίου και στο Θησείο τους 42,8 στις 23 Ιουλίου.

Οι θερμοκρασίες στην Ελευσίνα κατά τις ημέρες του καύσωνα (κόκκινο πλαίσιο)
Στην τρίτη στήλη οι μέγιστες στην τέταρτη οι ελάχιστες.

Οι νύχτες του καύσωνα ήταν επίσης "καυτές" με την ελάχιστη θερμοκρασία να είναι τις περισσότερες νύχτες στους 29 με 30 βαθμούς, πράγμα που σε συνδυασμό με την αυξημένη σχετική υγρασία έκανε την κατάσταση ανυπόφορη.

Είχα την "τύχη" να ζήσω τον καύσωνα του 1987 στην Αθήνα και φυσικά χωρίς κλιματιστικά και μπορώ να πω ότι η εμπειρία ήταν από αυτές που θυμάται κανείς για μια ζωή. Επί 24 ώρες αισθανόσουν ότι βρίσκεσαι μέσα σε έναν θερμοθάλαμο, η παραμικρή σωματική προσπάθεια γινόταν βασανιστική ενώ οι πλέον ανυπόφορες ώρες ήταν τη νύχτα, όταν προσπαθούσες να κοιμηθείς για λίγο και ξύπναγες λουσμένος στον ιδρώτα.

Δύο παρωδίες με αφορμή την παραίτηση Τσίπρα.

Το γεγονός της ημέρας είναι βέβαια από χθες το μεσημέρι η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην πρωθυπουργός παραιτήθηκε χθες από πρόεδρος του κόμματος, θέση την οποία κατείχε επί 15 χρόνια, και δήλωσε ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφιος στις εσωκομματικές εκλογές που θα γίνουν για την εκλογή νέου προέδρου.

Με αφορμή αυτό το γεγονός, ως ένα μικρό αφιέρωμα, δημοσιεύω εδώ δύο "παρωδίες", δύο στιχουργήματα δηλαδή που είναι γραμμένα πάνω στο μοτίβο γνωστών ελληνικών τραγουδιών και έχουν ως θέμα τους τον Αλέξη Τσίπρα

Για λόγους πληρότητας βάζω και τα αντίστοιχα "ορίτζιναλ" τραγούδια:

Εκλογές 2023. Τέλος εποχής;

Εκλογές της 21ης Μαιου 2023 λοιπόν...

Ένας πολιτικός σεισμός που παρόμοιός του έχει γίνει άλλη μια φορά στα σχεδόν 50 χρόνια της Γ' ελληνικής Δημοκρατίας (από το 1974 και μετά δηλαδή): Ήταν οι εκλογές του Μαιου του 2012, πριν από 11 χρόνια. Εκεί είχε διαλυθεί με πάταγο εις τα εξ ων συνετέθη ο δικομματισμός. Προχθές έγινε κάτι άλλο, εξίσου εντυπωσιακό που δεν έχει προηγούμενο όλα αυτά τα 49 χρόνια. Το κόμμα που κυβερνούσε επί τέσσερα χρόνια επανεξελέγη και αύξησε τα ποσοστά του σε σχέση με το 2019. Για να είμαστε ακριβείς ξανάγινε άλλη μια φορά, το 2000 (ΠΑΣΟΚ 43,79% έναντι 41,49% το 1996). Αλλά μέσα σε ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα. Τότε υπήρχε ένα σκηνικό ακραίας πόλωσης και δικομματισμού, αφού τα δύο μεγάλα κόμματα συγκέντρωσαν μαζί πάνω από 86% του εκλογικού σώματος. Χθες η άνοδος των ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος συνοδεύτηκε από καταβαράθρωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και αυτό, ο συνδυασμός των δύο δηλαδή, είναι το πρωτοφανές της χθεσινής εκλογικής αναμέτρησης.

Κατά τη γνώμη μου μπαίνουμε σε μία νέα εποχή που θα κυριαρχείται από μια ακραία συντηρητική στροφή της ελληνικής κοινωνίας, έναν ιδιότυπο ορμπανισμό αλά ελληνικά.
Και το πιο ανησυχητικό για μένα δεν είναι το ποσοστό που πήρε η ΝΔ. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι η αποδοχή που έχουν από το εκλογικό σώμα σχηματισμοί όπως του Βελόπουλου, της Νίκης, και που δυνητικά θα είχε και ο Κασιδιάρης αν δεν είχε κοπεί.

Ο Βάρναλης με τα μάτια ενός δεκαπεντάχρονου.

Μεγαλοβδομάδα ξεκινάει σήμερα ας βάλουμε κάτι σχετικό με την ατμόσφαιρα και τη θεματολογία των ημερών.

Θα 'ταν γύρω στο 1980, λίγο πριν λίγο μετά, δεν έχει και τόση σημασία. Έφηβος ων, παρακολουθούσα το πρώτο και πλέον "ιστορικό" τάλεντ σόου της ελληνικής τηλεόρασης, το θρυλικό "Να η Ευκαιρία!"

Ταλέντα απ' όλη τη Ελλάδα, νεαρά παιδιά ή και λιγότερο νεαρά, που είχαν ή που πίστευαν ότι έχουν ταλέντο στο τραγούδι, στο χορό, στην υποκριτική εμφανίζονταν μπροστά σε μια τετραμελή επιτροπή "ειδικών", καταξιωμένων ανθρώπων του θεάματος, παρουσίαζαν κάποιο κομμάτι από τη δουλειά τους και βαθμολογούνταν: ένα τραγούδι (το πιο συνηθισμένο), μια μουσική σύνθεση, ένα θεατρικό σκετς, ένα χορευτικό. 

Δεν θυμάμαι εάν υπήρχε και κατηγορία "κινηματογράφος" στους διαγωνιζόμενους αλλά η παρουσία σκηνοθέτη του κινηματογράφου στην επιτροπή υποδηλώνει ότι μπορεί και να υπήρχε. Τα μέλη της επιτροπής ήταν ο μουσικοσυνθέτης Γιώργος Κατσαρός, η χορογράφος Σάσα Ντάριο, ο σκηνοθέτης Γρηγόρης Γρηγορίου και η θεατρική κριτικός Ροζίτα Σώκου. Παρουσιάστρια ήταν, αν θυμάμαι καλά, η Ρένα Καπιτσαλά.

Κάποια στιγμή προστέθηκε και η κατηγορία "στίχος" στην εκπομπή και η επιτροπή εμπλουτίστηκε και με πέμπτο μέλος, τον μεγάλο στιχουργό μας Λευτέρη Παπαδόπουλο. Κάθε μέλος της επιτροπής ήταν κατ' εξοχήν ειδικό να μιλήσει για το γνωστικό του αντικείμενο και στο τέλος όλοι μαζί βαθμολογούσαν τον διαγωνιζόμενο με βαθμό που είχε άριστα το 10. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος από τις πρώτες κιόλας παρουσίες του στην εκπομπή απέκτησε τη φήμη του σκληρού, αυστηρού αλλά δίκαιου κριτή. Τσιγκούνης και αυστηρός στους βαθμούς του, τα έλεγε "χύμα" και "έξω απ' τα δόντια" στους διαγωνιζόμενους, με το γνωστό "λαϊκό" του ύφος και δεν δίσταζε να τους κατακεραυνώσει και να τους προσγειώσει ανώμαλα όποτε θεωρούσε ότι αυτό που παρουσίαζαν ήταν κατώτερο του αναμενόμενου.

Ήταν η κακιά η (χ)ώρα...

Τρίτη, 28 Φλεβάρη, ώρα 11:22 το βράδυ...

Συμπληρώνονται σήμερα δύο βδομάδες από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη.

Έχουνε γραφτεί τόσα και τόσα όλες αυτές τις μέρες γι’ αυτή την απίστευτη, την αδιανόητη τραγωδία που αναρωτιέται κανείς αν ένα ακόμη κείμενο έχει στ’ αλήθεια νόημα. Όμως οι λέξεις πασχίζουν εδώ και μέρες να βρουν διέξοδο, να βγουν προς τα έξω, να μπουν σε μια σειρά, και αυτή τη στιγμή αυτό νοιώθω την ανάγκη να κάνω. Ν’ αφήσω κατά μέρος οτιδήποτε άλλο και να γράψω δυο κουβέντες για το αδιανόητο.

Ήδη βρισκόμαστε στη φάση που το πρώτο μεγάλο σοκ, της απόλυτης φρίκης, έχει παρέλθει και βιώνουμε πολλά και αλλεπάλληλα μετατραυματικά σοκ. Που όλα δυστυχώς έχουν να κάνουν με τις ευθύνες των “αρμοδίων” αλλά και την επικοινωνιακή διαχείριση του τραγικού γεγονότος.

Αλλά ας πάρουμε λίγο τα πράγματα από την αρχή.

Εν αρχή ην το εγκληματικό και βλακώδες “ανθρώπινο λάθος” του σταθμάρχη που οδήγησε τη μοιραία αμαξοστοιχία στη λάθος γραμμή και 57 ανθρώπους στο θάνατο. Ναι, “ανθρώπινο λάθος” με (πολλά) εισαγωγικά. Γιατί όταν κρατάς στα χέρια σου τις ζωές 400 ανθρώπων και κάνεις κάτι τέτοιο, δεν θα το πω ανθρώπινο λάθος. Θα το πω εγκληματική αμέλεια, ασυνειδησία, αδιαφορία, πλήρη απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, έσχατη ανευθυνότητα εν τέλει...

Όμως ο σταθμάρχης δεν βρέθηκε από το πουθενά εκεί, μόνος σ’ αυτή τη βάρδια του θανάτου. Τεράστιες ευθύνες έχουν αυτοί που τον έβαλαν εκεί. Αυτοί που μεσολάβησαν, παρατύπως όπως φαίνεται, για να μετατεθεί από το Υπουργείο Παιδείας στον ΟΣΕ σε θέση σταθμάρχη. Αυτοί που τον εκπαίδευσαν και τον έκριναν έτοιμο και ικανό να αναλάβει το πόστο. Και αυτοί που τον έβαλαν ολονύχτια βάρδια μόνο του σε ένα σταθμό κομβικής σημασίας όπως αυτός της Λάρισας.

Το σωτήριον έτος 1987 (Μέρος 2: Ο θρίαμβος του Ευρωμπάσκετ).

Η ώρα του θριάμβου: Το κύπελλο στα χέρια του Γιαννάκη, του Γκάλη
και των "άλλων παιδιών"

Η 14η Ιουνίου 1987 είναι μια μέρα σημαδιακή για τον ελληνικό αθλητισμό. Είναι η μέρα που η Ελλάδα σημείωσε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της στον χώρο του αθλητισμού, σίγουρα την μεγαλύτερη έως τότε.

Τρεις μόλις μήνες μετά τον σοκαριστικό Μάρτιο του 1987 η Ελλάδα έζησε μια μαγική στιγμή, που αυτή τη φορά ήρθε από το χώρο του αθλητισμού. Στις 14 Ιουνίου 1987 η εθνική ομάδα του μπάσκετ κατάκτησε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα μπάσκετ, μία διοργάνωση που φιλοξενήθηκε στην Ελλάδα, στο πρόσφατα κατασκευασμένο "στολίδι" του ελληνικού αθλητισμού, το "Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας". Ήταν μία επιτυχία που πήρε διαστάσεις εθνικού θριάμβου. Όσοι έζησαν εκείνες τις στιγμές ξέρουν πολύ καλά ότι ήταν κάτι πολύ παραπάνω από μια αθλητική νίκη, ήταν μια ατέλειωτη γιορτή, που έβγαλε τον κόσμο στους δρόμους, που εκτόξευσε το μπάσκετ στην θέση του "εθνικού σπορ" της Ελλάδας και που έγινε η απαρχή και για άλλες επιτυχίες στο μέλλον.

Όλα ξεκίνησαν στις 3 Ιουνίου με τον αγώνα ενάντια στην αδύναμη Ρουμανία, που την κερδίσαμε εύκολα με 109-77. Στο παιχνίδι εκείνο ο Νίκος Γκάλης πέτυχε 44 πόντους, δείχνοντας από νωρίς-νωρίς ότι θα είναι ο αδιαμφισβήτητος "σταρ" της διοργάνωσης. Οι μισοάδειες κερκίδες του ΣΕΦ όμως έδειχναν ότι ο κόσμος δεν ήταν "ζεστός" με το μπάσκετ και δεν πολυπίστευε στις δυνατότητες της ομάδας.

Την επόμενη μέρα όμως το ενδιαφέρον εκτοξεύτηκε στα ύψη, αφού η ελληνική ομάδα με μια μεγαλειώδη εμφάνιση, και με 44 πόντους ξανά του Γκάλη, κέρδισε με 84-78 την τεράστια ομάδα της (ενωμένης τότε) Γιουγκοσλαβίας. 

Η νίκη της Ελλάδας επί των "πλάβι" έβαλε φωτιά στη διοργάνωση και στα προγνωστικά. Ακολούθησαν όμως δύο συνεχόμενες ήττες, από Ισπανία με 106-89, και από Σοβιετική Ένωση, με 69-66, που προσγείωσαν ανώμαλα τους Έλληνες και έδειξαν ότι η συνέχεια δεν θα ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Έτσι φτάσαμε στο τελευταίο κρίσιμο παιχνίδι με την ισχυρή Γαλλία, που η Ελλάδα έπρεπε να κερδίσει οπωσδήποτε για να περάσει στην τελική φάση. Με την συμπαράσταση του κόσμου και με τον Γκάλη να πετυχαίνει 34 πόντους η Ελλάδα επικράτησε με 82-69 και πέρασε στον επόμενο γύρο. Ο αρχικός στόχος, η πρόκριση στην οκτάδα δηλαδή, είχε επιτευχθεί, και πλέον όλοι είχαν αρχίσει να ονειρεύονται μετάλλια και διακρίσεις.

Στα προημιτελικά η Ελλάδα αντιμετώπισε την πολύ ισχυρή τότε Ιταλία. Δεν την είχε κερδίσει ποτέ στο παρελθόν αλλά κατάφερε να την νικήσει με 90-78, πραγματοποιώντας εξαιρετική εμφάνιση. Ο Νίκος Γκάλης έλεγε μετά τον αγώνα: "Ήμουν τόσο σίγουρος ότι θα κερδίσουμε, από την ώρα της παρουσίασης των ομάδων. Έβλεπα φοβισμένα τα μάτια των Ιταλών"

Ο επόμενος αντίπαλος στον ημιτελικό ήταν ξανά η Γιουγκοσλαβία και ο αγώνας έπαιρνε πλέον διαστάσεις "εθνικής υπόθεσης". Το ΣΕΦ ήταν φυσικά κατάμεστο και ο κόσμος εκρηκτικός.  Θα κατάφερνε η Εθνική αυτόν τον απίστευτο άθλο, να κερδίσει δηλαδή για δεύτερη φορά τους "πλάβι" μέσα σε λίγες μέρες και να φτάσει στον τελικό; Τους ξανακέρδισε με επική ανατροπή στο 2ο ημίχρονο και τελικό σκορ 81-77. Οι Γιουγκοσλάβοι, μη μπορώντας να το χωνέψουν, προκάλεσαν στο τέλος, ευχόμενοι "καλή τύχη στη Ρωσία" (στον τελικό). Ο κόσμος τους το ανταπέδωσε βγαίνοντας στους δρόμους να πανηγυρίσει και στοχοποιώντας το μεγάλο αστέρι τους, τον Ντράζεν Πέτροβιτς, με κάποια... όχι και τόσο ευγενικά συνθήματα. 

Από αριστερά: Γιαννάκης, Γκάλης, Φασούλας, Καμπούρης
και Χριστοδούλου

Κι έτσι φτάσαμε στο μαγικό, ζεστό απόγευμα της 14ης Ιουνίου. Σ' ένα ΣΕΦ που δεν έπεφτε καρφίτσα, και παρουσία του πρωθυπουργού της χώρας Ανδρέα Παπανδρέου, η ελληνική ομάδα καλούνταν να κάνει την απόλυτη υπέρβαση και να νικήσει το "θηρίο" του Ευρωπαϊκού μπάσκετ, την ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης. Το παιχνίδι ήταν συγκλονιστικό. Με δύο επιτυχημένες βολές του Λιβέρη Ανδρίτσου το ματς πήγε στην παράταση (κανονική διάρκεια 89-89). Τέσσερα μόλις δευτερόλεπτα πριν από το τέλος της παράτασης το σκορ ήταν 101-101 και η Ελλάδα κέρδισε φάουλ και δύο βολές. Το φάουλ είχε γίνει πάνω στον Αργύρη Καμπούρη που κλήθηκε να εκτελέσει τις βολές. "Η πρόκριση στα χέρια αυτού του τίμιου γίγαντα" αναφώνησε ο αείμνηστος Φίλιππος Συρίγος, ο εκφωνητής που ταύτισε το όνομά του με εκείνο το Ευρωμπάσκετ. Πρόκριση βέβαια δεν υπήρχε, μόνο η νίκη και η κορυφή, αλλά λεπτομέρειες θα μου πείτε... Η ατάκα έμεινε ιστορική, ο Καμπούρης ευστόχησε στις βολές, το σκορ έγινε 103-101 και ο χαρακτηρισμός "τίμιος γίγαντας" τον συνόδευε μέχρι το τέλος της καριέρας του. Οι Σοβιετικοί προσπάθησαν στα 4 δευτερόλεπτα που απέμειναν να κάνουν come back, επιχείρησαν το σουτ από πολύ πλάγια θέση με τον Γιοβάισα, αλλά δεν είχαν καμία τύχη. Η μπάλα βρήκε στο πλαϊνό του ταμπλό και το πανηγύρι άρχισε...

Η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης! Ο Νίκος Γκάλης ανακηρύχτηκε πολυτιμότερος παίχτης της διοργάνωσης και πρώτος σκόρερ με 37 πόντους μ.ο. (40 πόντους στον τελικό). Ως ιδανική πεντάδα της διοργάνωσης ανακηρύχτηκαν οι Γκάλης, Γιαννάκης, Χιμένεθ (Ισπανία), Μαρτσουλιόνις (ΕΣΣΔ) και Βολκώφ (ΕΣΣΔ).

Το τι έγινε στη συνέχεια είναι δύσκολο να περιγραφεί, μόνο όσοι το έζησαν μπορούν να το καταλάβουν. Ένα ατέλειωτο πανηγύρι στήθηκε σε όλη τη χώρα. Οι πλατείες γέμισαν κόσμο που πανηγύριζε έξαλλα, οι δρόμοι φρακάρισαν από τα αυτοκίνητα που με δαιμονιώδη κορναρίσματα έδιναν τον τόνο. Το πούλμαν της Εθνικής, εν μέσω τρελών πανηγυρισμών, χρειάστηκε τρεις ώρες για να φτάσει στη Γλυφάδα όπου βρισκόταν το ξενοδοχείο, και ο Νίκος Φιλίππου επιβιβάστηκε σε μοτοσυκλέτα της Τροχαίας για να φτάσει πιο γρήγορα!

 Για μέρες η μεγαλειώδης νίκη της Ελλάδας συζητιόταν παντού. Όμως το αποτύπωμα του άφησε η 14η Ιουνίου ήταν πολύ πιο βαθύ και πολύ πιο σημαντικό. Αποτέλεσε το έναυσμα για να βγει το μπάσκετ από την αφάνεια και να γίνει το εθνικό σπορ της Ελλάδας.  Χιλιάδες νέα παιδιά ξεχύθηκαν στα γήπεδα και στα γυμναστήρια με μια πορτοκαλί μπάλα στα χέρια για να γίνουν Γκάληδες και Γιαννάκηδες. Πολλά από τα μετέπειτα μεγάλα ταλέντα του ελληνικού μπάσκετ, που μας χάρισαν λαμπρές επιτυχίες τα επόμενα χρόνια, ξεπήδησαν ουσιαστικά μέσα από εκείνο το ζεστό απόγευμα της 14ης Ιουνίου.

Ο ελληνισμός επιζητούσε έναν θρίαμβο και οι "12" του Κώστα Πολίτη έγιναν οι ήρωές του.

Να τους αναφέρουμε για την ιστορία: Νίκος Γκάλης, Παναγιώτης Γιαννάκης, Φάνης Χριστοδούλου, Παναγιώτης Φασούλας, Αργύρης Καμπούρης, Μέμος Ιωάννου, Μιχάλης Ρωμανίδης, Νίκος Φιλίππου, Λιβέρης Ανδρίτσος, Νίκος Σταυρόπουλος, Νίκος Λινάρδος και Παναγιώτης Καρατζάς. 

 

Από το "Ανήκομεν εις την Δύσιν" στο "Τσοβόλα δώστα όλα": 10 διάσημες ατάκες του δημόσιου βίου και η προέλευσή τους

Στον δημόσιο βίο της χώρας υπάρχουν σίγουρα κάποιες φράσεις που έγραψαν ιστορία. Τις λέμε ξανά και ξανά και έχουν ταυτιστεί απόλυτα με αυτόν που τις είπε, έχουν γίνει σχεδόν παροιμιώδεις. Από το "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" του Χαριλάου Τρικούπη μέχρι την πολύ πρόσφατη πολιτική ιστορία μας, λέξεις και φράσεις πάνε κι έρχονται, κάποιες ξεχνιούνται, κάποιες γίνονται μόδα για κάποιο διάστημα και κάποιες μένουν στην ιστορία.

Ας δούμε 10 ατάκες από την πρόσφατη ιστορία μας, ας πούμε από το 1974 και μετά, που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στην πολιτική ζωή της Ελλάδας.

1. ανήκομεν εις την Δύσιν: Η φράση ειπώθηκε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (τον πρεσβύτερο) μέσα στη Βουλή. Στις 12 Ιουνίου 1976, σε συζήτηση πολιτικών αρχηγών στη Βουλή ο Καραμανλής είπε: «Η Ελλάς –και να το επαναλάβω διότι γνωρίζω ότι ενοχλεί τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ- η Ελλάς, πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν». Όμως η πλέον εμβληματική εκφορά της φράσης στη Βουλή έγινε λίγο αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα το 1977, όταν σε συζήτηση για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. (τότε Ε.Ο.Κ.) ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε τον λόγο και είπε πως η απόφαση της ένταξης πάρθηκε στο βωμό του «Ανήκομεν εις την Δύσιν». Τότε ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής παρενέβη και είπε (περίπου) τα εξής: «Με συγχωρείτε, γιατί το επαναλαμβάνετε, το ‘Ανήκομεν εις την Δύσιν’; Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν! Η Ελλάς, θέλετε από παράδοση θέλετε από συμφέροντα, ανήκει στον δυτικό κόσμο. Όπως άλλοι λαοί ανήκουν στους Αδεσμεύτους, ανήκουν στους Ανατολικούς, ανήκουν στους Αφρικανούς, υπό αυτή την έννοια ανήκομεν εις την Δύσιν» -«Προτιμούμε να ανήκομεν εις τους Έλληνες» απάντησε ο Α.Π.

Όλος ο διάλογος δείχνει ότι η φράση ήταν ήδη παγιωμένη στο πολιτικό λεξιλόγιο, ίσως και από χρόνια, η επανάληψή της όμως από τον Καραμανλή μέσα στη Βουλή με το εμφατικό «Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν» του τη «χρέωσε» οριστικά και αμετάκλητα, και έκτοτε αποδίδεται σ’ αυτόν η πατρότητα της φράσης. Η φράση σήμερα είναι παρωχημένη και ανασύρεται από τη ναφθαλίνη συνήθως όταν κάποιος θέλει να μεμφθεί ή να ειρωνευτεί την ξενόδουλη και ευθυγραμμισμένη με τις εντολές των δυτικών συμμάχων μας εξωτερική πολιτική.

2. βυθίσατε το «Χόρα»: Τον Ιούλιο του 1976 η έξοδος του τουρκικού ωκεανογραφικού πλοίου «Χόρα» στο Αιγαίο για έρευνες υδρογονανθράκων προκάλεσε ελληνοτουρκική κρίση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, που βρισκόταν για περιοδεία στη Θράκη, σε δηλώσεις του είπε και την περίφημη φράση «Βυθίσατε το Χόρα». Στη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης Ράλλη το 1980, ο Α.Π. υπαινίχθηκε ότι η δήλωση έγινε κατόπιν προσυνεννόησης με τον τότε πρωθυπουργό λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορώ να πω περισσότερα διότι δεσμεύομαι…». Ο Πέτρος Μολυβιάτης, επί χρόνια στενός συνεργάτης του Καραμανλή, σε άλλη συνεδρίαση της Βουλής εν έτει 2002, διέψευσε τα περί προσυνεννόησης και ανέφερε ότι ο ίδιος απλώς ενημέρωσε τον Α.Π. τον Ιούλιο του 76 για τα γεγονότα λέγοντάς του ότι «μπαίνουμε σε κρίση με την Τουρκία». Στη συνέχεια ο Α.Π. προχώρησε στην επίμαχη δήλωση χωρίς καμία άλλη προσυνεννόηση με τον πρωθυπουργό.
Σήμερα η φράση έχει παλιώσει, χρησιμοποιείται σπάνια και σχεδόν πάντα με αρνητική σημασία, όταν κάποιος αναφέρεται σε ανεύθυνους ή και επικίνδυνους χειρισμούς πολιτικού αρχηγού που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο του κ. Τσώλη στην ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος» της 2/11/2013 με τον εύγλωττο τίτλο: «Από το ‘βυθίσατε το Χόρα’ στο ‘βυθίσατε τη χώρα’» και αναφέρεται στους χειρισμούς του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου με την εξαγγελία του περίφημου δημοψηφίσματος (που ποτέ δεν έγινε).

3. είμαστε έθνος ανάδελφον: Στις 14 Απριλίου 1985, την ημέρα του Πάσχα, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης (είχε εκλεγεί μόλις 15 μέρες πριν, στις 29 Μαρτίου), κατά τη διάρκεια επισκεψής του σε στρατιωτικές μονάδες δήλωσε ότι “εμείς οι Έλληνες είμαστε έθνος ανάδελφον” εννοώντας ότι δεν έχουμε ως λαός συγγενείς μας λαούς στους οποίους να μπορούμε να προσβλέπουμε για βοήθεια, σε αντίθεση με άλλα έθνη τα οποία διαθέτουν συγγενείς λαούς, όπως π.χ. οι Άραβες, οι Σλαβικοί λαοί, οι Λατινογενείς, κλπ. Ο Σαρτζετάκης αρέσκονταν γενικά σε μεγαλόστομες και ηθικοπλαστικού χαρακτήρα δηλώσεις, παρόλα αυτά η συγκεκριμένη δήλωση δεν περιείχε κάτι το αξιοπερίεργο ή επιλήψιμο, απλά επεσήμανε μία κοινά αποδεκτή αλήθεια. Η δήλωση έκανε μεγάλη εντύπωση, ίσως για τη λέξη “ανάδελφον” που ξένισε πολλούς, και σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Επικρίθηκε ή και διακωμωδήθηκε από κάποιους, επιδοκιμάστηκε από κάποιους άλλους. Το σίγουρο είναι ότι μπήκε στο πολιτικό λεξιλόγιο της εποχής και για αρκετά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως σημείο αναφοράς στον Σαρτζετάκη και στα πεπραγμένα του. Σήμερα έχει παλιώσει εμφανώς, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται κάποιες φορές, σχεδόν πάντα με αναφορά του ονόματος του τ. Προέδρου της Δημοκρατίας που την πρωτοδιατύπωσε.

"Come with me για να τη βρεις": Η γλώσσα της νεολαίας των '80ς (Μέρος 2)

Συνεχίζουμε σήμερα με το 2ο μέρος από το αφιέρωμα στην περίφημη "γλώσσα των '80ς", τη γλώσσα που αποτέλεσε κατά τη δεκαετία του '80 μια ιδιότυπη αργκό, της νεολαίας κυρίως αλλά και ευρύτερων στρωμάτων του πληθυσμού.

Το πρώτο μέρος, στο οποίο παρουσιάστηκε το λεξιλόγιο από Α έως Κ, μπορείτε να το δείτε εδώ. Συνεχίζουμε με το δεύτερο μέρος, όπου παρουσιάζονται λέξεις και εκφράσεις από Λ έως και Ω:

μανούλι: Χαρακτηριστική λέξη των '80ς που σήμαινε τη νεαρή και όμορφη κοπέλα, το "πιπίνι" θα λέγαμε σήμερα, αν και οι δύο λέξεις δεν ταυτίζονται πλήρως. Έπαιξε πολύ σε επιθεωρήσεις και (βιντεο)ταινίες (τα γνωστά καλτ b-movies των '80ς), μέχρι που εγκαταλείφθηκε και ξεχάστηκε. Λεγόταν και το "μανουλομάνουλο" σε υπερθετικό βαθμό.

με κούφανε/ κουφάθηκα: Με κατέπληξε με κάτι εξωπραγματικό, τρελό και απίστευτο. Επιβιώνει σε κάποιο βαθμό ως τις μέρες μας.

μηχανόβιος: Στη γνωστή οικογένεια των λέξεων με κατάληξη σε -όβιος (καφενόβιος, μπαρόβιος, φυλακόβιος, ντισκόβιος) ο μηχανόβιος ακουγόταν πολύ τη δεκαετία του '80, αφού η μοτοσυκλέτα ήταν ένα από τα κορυφαία φετίχ της νεολαίας της εποχής, σύμβολο επαναστατικότητας και ανεξαρτησίας. 

μιλάμε για...: Έκφραση που συνηθιζόταν πολύ στα '80ς. "Μιλάμε για μεγάλο κόπανο" ή "μιλάμε για πολύ φάση δικέ μου" και άλλες παρεμφερείς εκφράσεις που ήταν πασπαρτού τότε. 

μου άναψαν τα λαμπάκια: Εκνευρίστηκα, θύμωσα από κάτι, βγήκα από τα ρούχα μου. "Τα πήρα στο κρανίο/στην κράνα" θα λέγαμε σήμερα.

μου τη βιδώνει: Με εκνευρίζει, με τσαντίζει κάτι ή κάποιος.

μου τη δίνει: Έκφραση που είχε τότε δύο διαφορετικές σημασίες. Μου τη δίνει κάποιος που με εκνευρίζει, αλλά και μου τη δίνει κάποιος/κάποια που γουστάρω ερωτικά, που τον/την έχω ερωτευτεί. Σταδιακά η δεύτερη σημασία υποχώρησε και έχει μείνει να ακούγεται μόνο στις ταινίες της εποχής.

μου τη σπάει/ έχω σπαστεί: Μου σπάει τα νεύρα κάποιος ή κάτι, μου χαλάει τη διάθεση. Και "έχω σπαστεί" σημαίνει ότι μου έχει χαλάσει η διάθεση, έχω "ξενερώσει". 

μου την βγαίνει: Με ανταγωνίζεται, μού χώνεται επιθετικά, πάει να μπει στα χωράφια μου. "Μου τη βγαίνει με κόκκινο" ήταν η πλήρης, πρωταρχική έκφραση, που παραπέμπει στη γνωστή σε όλους μας φάση όπου κάποιος περνάει με κόκκινο το φανάρι παρενοχλώντας τον άλλον που πηγαίνει κανονικά.

μου την έπαιξε: Βραχύβια έκφραση που σήμαινε με ξεγέλασε, με εξαπάτησε, μου την έφερε. 

μου την μπαίνει: Με προκαλεί (ενίοτε για καυγά), με παρενοχλεί.

Το σωτήριον έτος 1987 (Μέρος 1: Ο χιονιάς του Μαρτίου και η ελληνοτουρκική κρίση)

 

Η Σπάρτη χιονισμένη. Για πρώτη φορά τα σχολεία έκλεισαν στην Σπάρτη λόγω χιονιού και το χιόνι παρέμεινε στους δρόμους για μέρες.

Αθήνα-Πατήσια, Μάρτιος 1987

Τι διαφορετικό είχε το 1987 ώστε να αξίζει να του αφιερώσουμε ειδικό άρθρο; Ίσως και τίποτα, κάθε χρονιά έχει τα δικά της συνταρακτικά ή λιγότερο συνταρακτικά γεγονότα και ο καθένας από εμάς τα βιώνει με διαφορετικό τρόπο. Απλώς σκέφτηκα να υπενθυμίσω τέσσερα μεγάλα γεγονότα, τέσσερις “σταθμούς” της πρόσφατης ιστορίας μας, που μας πήγαν (ως χώρα) από το σοκ και τον χαβαλέ στον τρόμο και από τον παράδεισο των πανηγυρισμών στην κόλαση.

Και που έγιναν μέσα σε μόλις ένα πεντάμηνο του 1987:

1. Κακοκαιρία Μαρτίου 1987

Ένα απίστευτο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου ζει η Ελλάδα, λόγω ενός ακραίου και παρατεταμένου χιονιά, με ένταση και διάρκεια τελείως έξω από τα συνηθισμένα για την εποχή όρια. Πολλοί έχουν χαρακτηρίσει τον χιονιά του 1987 ως “τον ιστορικότερο χιονιά του 20ου αιώνα”! Και δεν έχουν άδικο αν σκεφτούμε ότι κράτησε σχεδόν 15 (!) μέρες και επηρέασε ολόκληρη την Ελλάδα. Έριξε πολύ χιόνι ακόμα και σε περιοχές της νότιας και της δυτικής Ελλάδας που σπάνια βλέπουν χιόνι, όπως το Αγρίνιο, η Άρτα, η Σπάρτη και τα Κύθηρα!

Στην Αθήνα το δεκαπενθήμερο της κακοκαιρίας χιόνισε 8 φορές (4, 5, 6, 8, 9, 11, 12 και 13 Μαρτίου) με την ισχυρότερη χιονόπτωση να σημειώνεται στις 9 Μαρτίου. Σε πανελλήνια κλίμακα, η κακοκαιρία ήταν εξαιρετικά ακραία λόγω πολύ μεγάλης διάρκειας και έντασης. Στη Θεσσαλία και την Εύβοια το ύψος του χιονιού στα πεδινά έφθασε το ένα μέτρο και έμεινε στο έδαφος επί πολλές ημέρες. Πέρα από αυτό, στις περισσότερες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών του συγκεκριμένου μήνα από τότε που φυλάσσονται αρχεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν: στο Σουφλί (-16), την Τρίπολη (-16), τη Φλώρινα (-14), την Αλεξανδρούπολη (-14), τα Τρίκαλα Θ. (-12), την Καστοριά (-12), την Αλίαρτο (-10), τα Γιάννενα (-8), τη Λαμία (-7), το Τατόι (-7), τη Λήμνο (-6), την Αγχίαλο (-6), το Άργος (-5), τη Ν. Φιλαδέλφεια (-3,6), το Ελληνικό (-1,6) κ.ά.

"Come with me για να τη βρεις": Η γλώσσα της νεολαίας των '80ς.

 

"Είναι φάση το αγόρι" τραγουδάει η Ρένα Παγκράτη, ενώ ο Σταμάτης Γαρδέλης κάνει "καμάκι" στην Έφη Πίκουλα τραγουδώντας "Come with me για να τη βρεις". Όλα αυτά στην ταινία του 1984 "Έλα να γυμνωθούμε Ντάρλινγκ", μία από τις πολλές "καλτ" ταινίες της εποχής, που διασώζουν κομμάτια από την αργκό της νεολαίας των '80ς.
Θυμάστε τη γλώσσα των '80ς; Κάθε γενιά έχει τη δική της αργκό, τους δικούς της κώδικες επικοινωνίας. Οι σημερινοί νέοι λένε "μπρο" οι νέοι των '80ς έλεγαν "δικέ μου" και "φιλάρα".
Όσοι ήταν νέοι τη δεκαετία του '80 ασφαλώς θα θυμούνται εκφράσεις όπως "τη βρίσκω", "με κούφανες", "καράφλιασα" κλπ. κλπ.
Ας προσπαθήσουμε να τις ξαναθυμηθούμε σ' αυτόν τον πρόχειρο λεξιλογικό οδηγό, κάνοντας και μια μικρή επεξήγηση κάθε λήμματος, για τους νεότερους.

Επειδή είναι πάρα πολλές, στην ανάρτηση αυτή δημοσιεύουμε το πρώτος μέρος (λέξεις και φράσεις από το Α μέχρι το Κ) και θα ακολουθήσει δεύτερο μέρος με τις υπόλοιπες: 

αράζω/ είμαι αραχτός/ αραλίκι: Διαχρονικές λέξεις που λέγονται και σήμερα. Στα '80ς έλεγαν επίσης "άραξε στα κυβικά σου"

άτομο: Συνώνυμο του "άνθρωπος". Λέξη που "έπαιζε" πολύ σε εκφράσεις όπως "τι λέει ρε το άτομο;" "είναι τελείως φευγάτο το άτομο" κλπ.

βαβούρα: Η φασαρία, ο θόρυβος, η οχλαγωγία. Υπήρχε και ροκ συγκρότημα με την επωνυμία "Vavoura Band"

βαβουριάζω: Κάνω θόρυβο, φασαρία.

βασικά: Λέξη-σύμβολο των '80ς, ίσως η πιο εμβληματική και χαρακτηριστική απ' όλες. Ξεκίνησε ίσως από την κομματική-πολιτική γλώσσα και ορολογία και γενικεύτηκε πολύ γρήγορα η χρήση της, μέχρι που έγινε κατάχρηση. Υπήρξε και τίτλος ταινίας που διακωμωδούσε αυτήν ακριβώς την κατάχρηση: "Βασικά καλησπέρα σας"

γαμιστερός/ γαμιστερά: Σήμερα θα έλεγαν "γαμάτος/ γαμάτα". Ο πολύ καλός, ο φίνος, ο τέλειος.

γκάζι/ βρωμόγκαζο: Το γρήγορο και "φτιαγμένο" αυτοκίνητο, κατάλληλο για κόντρες. Και βρωμόγκαζο σε υπερθετικό βαθμό, το κορυφαίο "γκάζι"

γουστάρω: Λέξη γενικής χρήσης που λέγεται και σήμερα φυσικά. Λεγόταν και μόνη της ως επιφώνημα (γουστάρω!) με την έννοια του "τέλεια", "μ' αρέσει"

δε μασάω/ μη μασάς: Δεν υπολογίζω, δε φοβάμαι, δεν χαμπαριάζω.

δικέ μου: Άλλη εμβληματική λέξη των '80ς, ίσως η πιο συχνή και χαρακτηριστική προσφώνηση μεταξύ φίλων και γνωστών.

είναι αφασία/ αφάσιος: "Είναι στην κοσμάρα του" θα λέγαμε σήμερα. Λεγόταν όχι μόνο για πρόσωπα αλλά και για καταστάσεις: "Αφασία το σημερινό θέμα της Έκθεσης"

είναι φάση/ είναι πολύ φάση: Το... αντίθετο της αφασίας. Είναι φάση αυτός/αυτή που μας προκαλεί το ζωηρό ενδιαφέρον. Σήμερα η "φάση" και το "φασώνομαι" έχει πάρει άλλη σημασία στη νεολαιίστικη γλώσσα.

έπαθα πλάκα/ έπαθα την πλάκα μου: Διαχρονική και ευκόλως εννοούμενη. Λέγεται φυσικά και σήμερα.

"Γρίβα μ' σε θέλει ο βασιλιάς": Η ιστορία ενός παρεξηγημένου τραγουδιού.

Δεν υπάρχει πιο παρεξηγημένο και πιο αμφιλεγόμενο τραγούδι από το περίφημο δημοτικό "Γρίβα μ' σε θέλει ο βασιλιάς" . Ας το ακούσουμε, εδώ σε μια ηχογράφηση του 1936 από δύο μεγάλους του δημοτικού μας τραγουδιού, τον Γιώργο Παπασιδέρη (τραγούδι) και το Νίκο Καρακώστα (κλαρίνο)

Το τραγούδι είναι του τέλους του 19ου αιώνα με καταγωγή από την περιοχή Ξηρομέρου της Αιτωλοακαρνανίας, απ' όπου διαδόθηκε κατόπιν στην Ήπειρο, την υπόλοιπη Στερεά και τελικά σε ολόκληρη την Ελλάδα.  Υπάρχουν πολλές παραλλαγές των στίχων αλλά στην παραπάνω εκτέλεση τραγουδιέται ως εξής:

-Γρίβα μ' σε θέλει ο βασιλιάς

 ο κόσμος όλος κι ο ντουνιάς

-Το τι με θέλει ο βασιλιάς 

  ο κόσμος όλος κι ο ντουνιάς;

-Για να σε κάνει στρατηγό

 να διευθύνεις το στρατό...