Στον δημόσιο βίο της χώρας υπάρχουν σίγουρα κάποιες φράσεις που έγραψαν ιστορία. Τις λέμε ξανά και ξανά και έχουν ταυτιστεί απόλυτα με αυτόν που τις είπε, έχουν γίνει σχεδόν παροιμιώδεις. Από το "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" του Χαριλάου Τρικούπη μέχρι την πολύ πρόσφατη πολιτική ιστορία μας, λέξεις και φράσεις πάνε κι έρχονται, κάποιες ξεχνιούνται, κάποιες γίνονται μόδα για κάποιο διάστημα και κάποιες μένουν στην ιστορία.
Ας δούμε 10 ατάκες από την πρόσφατη ιστορία μας, ας πούμε από το 1974 και μετά, που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στην πολιτική ζωή της Ελλάδας.
1. ανήκομεν εις την Δύσιν: Η φράση ειπώθηκε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (τον πρεσβύτερο) μέσα στη Βουλή. Στις 12 Ιουνίου 1976, σε συζήτηση πολιτικών αρχηγών στη Βουλή ο Καραμανλής είπε: «Η Ελλάς –και να το επαναλάβω διότι γνωρίζω ότι ενοχλεί τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ- η Ελλάς, πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν». Όμως η πλέον εμβληματική εκφορά της φράσης στη Βουλή έγινε λίγο αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα το 1977, όταν σε συζήτηση για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. (τότε Ε.Ο.Κ.) ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε τον λόγο και είπε πως η απόφαση της ένταξης πάρθηκε στο βωμό του «Ανήκομεν εις την Δύσιν». Τότε ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής παρενέβη και είπε (περίπου) τα εξής: «Με συγχωρείτε, γιατί το επαναλαμβάνετε, το ‘Ανήκομεν εις την Δύσιν’; Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν! Η Ελλάς, θέλετε από παράδοση θέλετε από συμφέροντα, ανήκει στον δυτικό κόσμο. Όπως άλλοι λαοί ανήκουν στους Αδεσμεύτους, ανήκουν στους Ανατολικούς, ανήκουν στους Αφρικανούς, υπό αυτή την έννοια ανήκομεν εις την Δύσιν» -«Προτιμούμε να ανήκομεν εις τους Έλληνες» απάντησε ο Α.Π.
Όλος ο διάλογος δείχνει ότι η φράση ήταν ήδη παγιωμένη στο πολιτικό λεξιλόγιο, ίσως και από χρόνια, η επανάληψή της όμως από τον Καραμανλή μέσα στη Βουλή με το εμφατικό «Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν» του τη «χρέωσε» οριστικά και αμετάκλητα, και έκτοτε αποδίδεται σ’ αυτόν η πατρότητα της φράσης. Η φράση σήμερα είναι παρωχημένη και ανασύρεται από τη ναφθαλίνη συνήθως όταν κάποιος θέλει να μεμφθεί ή να ειρωνευτεί την ξενόδουλη και ευθυγραμμισμένη με τις εντολές των δυτικών συμμάχων μας εξωτερική πολιτική.
2. βυθίσατε το «Χόρα»: Τον Ιούλιο του 1976 η έξοδος του τουρκικού ωκεανογραφικού πλοίου «Χόρα» στο Αιγαίο για έρευνες υδρογονανθράκων προκάλεσε ελληνοτουρκική κρίση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, που βρισκόταν για περιοδεία στη Θράκη, σε δηλώσεις του είπε και την περίφημη φράση «Βυθίσατε το Χόρα». Στη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης Ράλλη το 1980, ο Α.Π. υπαινίχθηκε ότι η δήλωση έγινε κατόπιν προσυνεννόησης με τον τότε πρωθυπουργό λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορώ να πω περισσότερα διότι δεσμεύομαι…». Ο Πέτρος Μολυβιάτης, επί χρόνια στενός συνεργάτης του Καραμανλή, σε άλλη συνεδρίαση της Βουλής εν έτει 2002, διέψευσε τα περί προσυνεννόησης και ανέφερε ότι ο ίδιος απλώς ενημέρωσε τον Α.Π. τον Ιούλιο του 76 για τα γεγονότα λέγοντάς του ότι «μπαίνουμε σε κρίση με την Τουρκία». Στη συνέχεια ο Α.Π. προχώρησε στην επίμαχη δήλωση χωρίς καμία άλλη προσυνεννόηση με τον πρωθυπουργό.
Σήμερα η φράση έχει παλιώσει, χρησιμοποιείται σπάνια και σχεδόν πάντα με αρνητική σημασία, όταν κάποιος αναφέρεται σε ανεύθυνους ή και επικίνδυνους χειρισμούς πολιτικού αρχηγού που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο του κ. Τσώλη στην ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος» της 2/11/2013 με τον εύγλωττο τίτλο: «Από το ‘βυθίσατε το Χόρα’ στο ‘βυθίσατε τη χώρα’» και αναφέρεται στους χειρισμούς του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου με την εξαγγελία του περίφημου δημοψηφίσματος (που ποτέ δεν έγινε).
3. είμαστε έθνος ανάδελφον: Στις 14 Απριλίου 1985, την ημέρα του Πάσχα, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης (είχε εκλεγεί μόλις 15 μέρες πριν, στις 29 Μαρτίου), κατά τη διάρκεια επισκεψής του σε στρατιωτικές μονάδες δήλωσε ότι “εμείς οι Έλληνες είμαστε έθνος ανάδελφον” εννοώντας ότι δεν έχουμε ως λαός συγγενείς μας λαούς στους οποίους να μπορούμε να προσβλέπουμε για βοήθεια, σε αντίθεση με άλλα έθνη τα οποία διαθέτουν συγγενείς λαούς, όπως π.χ. οι Άραβες, οι Σλαβικοί λαοί, οι Λατινογενείς, κλπ. Ο Σαρτζετάκης αρέσκονταν γενικά σε μεγαλόστομες και ηθικοπλαστικού χαρακτήρα δηλώσεις, παρόλα αυτά η συγκεκριμένη δήλωση δεν περιείχε κάτι το αξιοπερίεργο ή επιλήψιμο, απλά επεσήμανε μία κοινά αποδεκτή αλήθεια. Η δήλωση έκανε μεγάλη εντύπωση, ίσως για τη λέξη “ανάδελφον” που ξένισε πολλούς, και σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Επικρίθηκε ή και διακωμωδήθηκε από κάποιους, επιδοκιμάστηκε από κάποιους άλλους. Το σίγουρο είναι ότι μπήκε στο πολιτικό λεξιλόγιο της εποχής και για αρκετά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως σημείο αναφοράς στον Σαρτζετάκη και στα πεπραγμένα του. Σήμερα έχει παλιώσει εμφανώς, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται κάποιες φορές, σχεδόν πάντα με αναφορά του ονόματος του τ. Προέδρου της Δημοκρατίας που την πρωτοδιατύπωσε.
4. Καραμανλής ή τάνκς: Δήλωση που υποτίθεται ότι έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης το 1973 ή το 1974 προτείνοντας τη “λύση Καραμανλή” για το πρόβλημα της δικτατορίας στην Ελλάδα. Στην πραγματικότητα η φράση αυτή δεν ειπώθηκε ποτέ αυτούσια, απλώς το πνεύμα των δηλώσεων Θεοδωράκη, αποδόθηκε από τους δημοσιογράφους με το εμβληματικό “Καραμανλής ή τανκς”. Ας δούμε τι λέει ο ίδιος ο Μίκης για τη γέννηση της φράσης:
Στις 16 Ιανουαρίου του 1973, την προηγούμενη της πρώτης εκτέλεσης του έργου «18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας» του Ρίτσου στο Άλμπερτ Χωλ του Λονδίνου, επρόκειτο να παρουσιαστεί σε μεγάλη πρες-κόνφερανς η αγγλική μετάφραση του βιβλίου μου «Το Χρέος» και όπως με ενημέρωσε ο εκδότης, υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον από όλα τα ΜΜΕ για το πρόβλημα της δικτατορίας στην Ελλάδα. Σκέφτηκα ότι αυτή η ευκαιρία με την τόσο μεγάλη δημοσιότητα δεν έπρεπε να πάει χαμένη και επικοινώνησα με τον Μητσοτάκη, μήπως είχε κάποια ιδέα. Εκείνος αμέσως μου πρότεινε να μιλήσω για την «λύση Καραμανλή», διότι ο Καραμανλής του είχε δώσει την εντύπωση ότι ήθελε κάποια αφορμή για να ενεργοποιηθεί και βέβαια δεν θα υπήρχε τίποτα καλύτερο από το να το προτείνει ένας αριστερός πολιτικός του αντίπαλος όπως εγώ. Απάντησα ότι θα το σκεφθώ, γιατί βέβαια ήξερα από την πρώτη στιγμή τις συνέπειες. Τελικά αφού το σκέφτηκα πολύ και τα μέτρησα όλα, πήρα τη μεγάλη απόφαση. Στην πρες-κόνφερανς δήλωσα ότι μετά την αποτυχία για ενότητα των αντιστασιακών δυνάμεων, δεν υπάρχει παρά μόνο μία λύση για να πέσει η χούντα: η λύση Καραμανλή. Απαντώντας μάλιστα σε ερώτηση Αμερικανού δημοσιογράφου «γιατί ο Καραμανλής», εξήγησα ότι στην Ελλάδα την πολιτική κατάσταση διαμορφώνουν τρεις παράγοντες: Ο ελληνικός λαός, ο ελληνικός στρατός και οι Αμερικάνοι. Υπάρχουν Έλληνες πολιτικοί που έχουν μαζί τους κάποιον από τους παράγοντες αυτούς. Ο Καραμανλής είναι ο μόνος που αυτή τη στιγμή έχει με το μέρος του και τους τρεις.
Και σε μία άλλη συνέντευξή του γίνεται πιο συγκεκριμένος για τη γέννηση της φράσης:
Είναι αλήθεια πώς από τον Ιανουάριο του 1973 είχα δημόσια προτείνει λύση Καραμανλή. Αλλά το Καραμανλής ή τανκς έμεινε στην Ιστορία. Φυσικά συμφωνούσα με τη μεταβατική λύση Καραμανλή αλλά το σύνθημα «Καραμανλής ή τανκς» προέκυψε ως εξής: Έκανα τότε (ενν. Το καλοκαίρι του 1974, αμέσως μετά τη μεταπολίτευση) τις πρόβες μου μαζί με νέους τραγουδιστές τον Νταλάρα, τον Μητσιά, τη Φαραντούρη, τον Καλογιάννη για να πραγματοποιήσουμε τις περίφημες συναυλίες στο Καραϊσκάκη.
Είχαμε προγραμματίσει μετά από τις συναυλίες μας στην Αθήνα και τον Πειραιά να πάμε στην επαρχία. Τα είχαμε αναγγείλει αυτά εκείνη την ημέρα και είχα καλέσει και τους δημοσιογράφους, οι οποίοι πρώτη φορά θα με έβλεπαν έπειτα από τόσα χρόνια να διευθύνω ορχήστρα σε πρόβα. Ήταν και μεγάλη η συναισθηματική φόρτιση. Την ώρα που τελείωσα την πρόβα και ήμουν έτοιμος να δώσω την press conference και να αναγγείλω το πρόγραμμα, εκείνη τη στιγμή χτύπησε το τηλέφωνο και ήταν νομίζω ο Μολυβιάτης ή κάποιος από το Γραφείο του Καραμανλή. Μου είπε, ότι ο κύριος πρόεδρος θα σας παρακαλούσε να περιορίσετε τις συναυλίες σας μόνο στην Αθήνα.
Βέβαια απάντησα ξαναμμένος από την πρόβα και τον ενθουσιασμό του κόσμου: Πολύ άσχημα ξεκινάει η κυβέρνηση Καραμανλή. Δηλαδή μου απαγορεύει να κάνω συναυλίες; «Ναι», είπε «…το απαγορεύουμε. Υπάρχουν λόγοι που δεν πρέπει να πάτε έξω». Φυσικά και ο τρόπος που μίλησα εγώ ήταν λιγάκι άκομψος και νευρικός και στο βάθος μπορεί να είχε δίκιο ο Καραμανλής φοβούμενος τι μπορούσε να γίνει στην επαρχία. Θα μπορούσε να γίνει προβοκάτσια.
1. ανήκομεν εις την Δύσιν: Η φράση ειπώθηκε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (τον πρεσβύτερο) μέσα στη Βουλή. Στις 12 Ιουνίου 1976, σε συζήτηση πολιτικών αρχηγών στη Βουλή ο Καραμανλής είπε: «Η Ελλάς –και να το επαναλάβω διότι γνωρίζω ότι ενοχλεί τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ- η Ελλάς, πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν». Όμως η πλέον εμβληματική εκφορά της φράσης στη Βουλή έγινε λίγο αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα το 1977, όταν σε συζήτηση για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. (τότε Ε.Ο.Κ.) ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε τον λόγο και είπε πως η απόφαση της ένταξης πάρθηκε στο βωμό του «Ανήκομεν εις την Δύσιν». Τότε ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής παρενέβη και είπε (περίπου) τα εξής: «Με συγχωρείτε, γιατί το επαναλαμβάνετε, το ‘Ανήκομεν εις την Δύσιν’; Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν! Η Ελλάς, θέλετε από παράδοση θέλετε από συμφέροντα, ανήκει στον δυτικό κόσμο. Όπως άλλοι λαοί ανήκουν στους Αδεσμεύτους, ανήκουν στους Ανατολικούς, ανήκουν στους Αφρικανούς, υπό αυτή την έννοια ανήκομεν εις την Δύσιν» -«Προτιμούμε να ανήκομεν εις τους Έλληνες» απάντησε ο Α.Π.
Όλος ο διάλογος δείχνει ότι η φράση ήταν ήδη παγιωμένη στο πολιτικό λεξιλόγιο, ίσως και από χρόνια, η επανάληψή της όμως από τον Καραμανλή μέσα στη Βουλή με το εμφατικό «Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν» του τη «χρέωσε» οριστικά και αμετάκλητα, και έκτοτε αποδίδεται σ’ αυτόν η πατρότητα της φράσης. Η φράση σήμερα είναι παρωχημένη και ανασύρεται από τη ναφθαλίνη συνήθως όταν κάποιος θέλει να μεμφθεί ή να ειρωνευτεί την ξενόδουλη και ευθυγραμμισμένη με τις εντολές των δυτικών συμμάχων μας εξωτερική πολιτική.
2. βυθίσατε το «Χόρα»: Τον Ιούλιο του 1976 η έξοδος του τουρκικού ωκεανογραφικού πλοίου «Χόρα» στο Αιγαίο για έρευνες υδρογονανθράκων προκάλεσε ελληνοτουρκική κρίση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, που βρισκόταν για περιοδεία στη Θράκη, σε δηλώσεις του είπε και την περίφημη φράση «Βυθίσατε το Χόρα». Στη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης Ράλλη το 1980, ο Α.Π. υπαινίχθηκε ότι η δήλωση έγινε κατόπιν προσυνεννόησης με τον τότε πρωθυπουργό λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορώ να πω περισσότερα διότι δεσμεύομαι…». Ο Πέτρος Μολυβιάτης, επί χρόνια στενός συνεργάτης του Καραμανλή, σε άλλη συνεδρίαση της Βουλής εν έτει 2002, διέψευσε τα περί προσυνεννόησης και ανέφερε ότι ο ίδιος απλώς ενημέρωσε τον Α.Π. τον Ιούλιο του 76 για τα γεγονότα λέγοντάς του ότι «μπαίνουμε σε κρίση με την Τουρκία». Στη συνέχεια ο Α.Π. προχώρησε στην επίμαχη δήλωση χωρίς καμία άλλη προσυνεννόηση με τον πρωθυπουργό.
Σήμερα η φράση έχει παλιώσει, χρησιμοποιείται σπάνια και σχεδόν πάντα με αρνητική σημασία, όταν κάποιος αναφέρεται σε ανεύθυνους ή και επικίνδυνους χειρισμούς πολιτικού αρχηγού που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο του κ. Τσώλη στην ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος» της 2/11/2013 με τον εύγλωττο τίτλο: «Από το ‘βυθίσατε το Χόρα’ στο ‘βυθίσατε τη χώρα’» και αναφέρεται στους χειρισμούς του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου με την εξαγγελία του περίφημου δημοψηφίσματος (που ποτέ δεν έγινε).
3. είμαστε έθνος ανάδελφον: Στις 14 Απριλίου 1985, την ημέρα του Πάσχα, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης (είχε εκλεγεί μόλις 15 μέρες πριν, στις 29 Μαρτίου), κατά τη διάρκεια επισκεψής του σε στρατιωτικές μονάδες δήλωσε ότι “εμείς οι Έλληνες είμαστε έθνος ανάδελφον” εννοώντας ότι δεν έχουμε ως λαός συγγενείς μας λαούς στους οποίους να μπορούμε να προσβλέπουμε για βοήθεια, σε αντίθεση με άλλα έθνη τα οποία διαθέτουν συγγενείς λαούς, όπως π.χ. οι Άραβες, οι Σλαβικοί λαοί, οι Λατινογενείς, κλπ. Ο Σαρτζετάκης αρέσκονταν γενικά σε μεγαλόστομες και ηθικοπλαστικού χαρακτήρα δηλώσεις, παρόλα αυτά η συγκεκριμένη δήλωση δεν περιείχε κάτι το αξιοπερίεργο ή επιλήψιμο, απλά επεσήμανε μία κοινά αποδεκτή αλήθεια. Η δήλωση έκανε μεγάλη εντύπωση, ίσως για τη λέξη “ανάδελφον” που ξένισε πολλούς, και σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Επικρίθηκε ή και διακωμωδήθηκε από κάποιους, επιδοκιμάστηκε από κάποιους άλλους. Το σίγουρο είναι ότι μπήκε στο πολιτικό λεξιλόγιο της εποχής και για αρκετά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως σημείο αναφοράς στον Σαρτζετάκη και στα πεπραγμένα του. Σήμερα έχει παλιώσει εμφανώς, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται κάποιες φορές, σχεδόν πάντα με αναφορά του ονόματος του τ. Προέδρου της Δημοκρατίας που την πρωτοδιατύπωσε.
4. Καραμανλής ή τάνκς: Δήλωση που υποτίθεται ότι έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης το 1973 ή το 1974 προτείνοντας τη “λύση Καραμανλή” για το πρόβλημα της δικτατορίας στην Ελλάδα. Στην πραγματικότητα η φράση αυτή δεν ειπώθηκε ποτέ αυτούσια, απλώς το πνεύμα των δηλώσεων Θεοδωράκη, αποδόθηκε από τους δημοσιογράφους με το εμβληματικό “Καραμανλής ή τανκς”. Ας δούμε τι λέει ο ίδιος ο Μίκης για τη γέννηση της φράσης:
Στις 16 Ιανουαρίου του 1973, την προηγούμενη της πρώτης εκτέλεσης του έργου «18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας» του Ρίτσου στο Άλμπερτ Χωλ του Λονδίνου, επρόκειτο να παρουσιαστεί σε μεγάλη πρες-κόνφερανς η αγγλική μετάφραση του βιβλίου μου «Το Χρέος» και όπως με ενημέρωσε ο εκδότης, υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον από όλα τα ΜΜΕ για το πρόβλημα της δικτατορίας στην Ελλάδα. Σκέφτηκα ότι αυτή η ευκαιρία με την τόσο μεγάλη δημοσιότητα δεν έπρεπε να πάει χαμένη και επικοινώνησα με τον Μητσοτάκη, μήπως είχε κάποια ιδέα. Εκείνος αμέσως μου πρότεινε να μιλήσω για την «λύση Καραμανλή», διότι ο Καραμανλής του είχε δώσει την εντύπωση ότι ήθελε κάποια αφορμή για να ενεργοποιηθεί και βέβαια δεν θα υπήρχε τίποτα καλύτερο από το να το προτείνει ένας αριστερός πολιτικός του αντίπαλος όπως εγώ. Απάντησα ότι θα το σκεφθώ, γιατί βέβαια ήξερα από την πρώτη στιγμή τις συνέπειες. Τελικά αφού το σκέφτηκα πολύ και τα μέτρησα όλα, πήρα τη μεγάλη απόφαση. Στην πρες-κόνφερανς δήλωσα ότι μετά την αποτυχία για ενότητα των αντιστασιακών δυνάμεων, δεν υπάρχει παρά μόνο μία λύση για να πέσει η χούντα: η λύση Καραμανλή. Απαντώντας μάλιστα σε ερώτηση Αμερικανού δημοσιογράφου «γιατί ο Καραμανλής», εξήγησα ότι στην Ελλάδα την πολιτική κατάσταση διαμορφώνουν τρεις παράγοντες: Ο ελληνικός λαός, ο ελληνικός στρατός και οι Αμερικάνοι. Υπάρχουν Έλληνες πολιτικοί που έχουν μαζί τους κάποιον από τους παράγοντες αυτούς. Ο Καραμανλής είναι ο μόνος που αυτή τη στιγμή έχει με το μέρος του και τους τρεις.
Και σε μία άλλη συνέντευξή του γίνεται πιο συγκεκριμένος για τη γέννηση της φράσης:
Είναι αλήθεια πώς από τον Ιανουάριο του 1973 είχα δημόσια προτείνει λύση Καραμανλή. Αλλά το Καραμανλής ή τανκς έμεινε στην Ιστορία. Φυσικά συμφωνούσα με τη μεταβατική λύση Καραμανλή αλλά το σύνθημα «Καραμανλής ή τανκς» προέκυψε ως εξής: Έκανα τότε (ενν. Το καλοκαίρι του 1974, αμέσως μετά τη μεταπολίτευση) τις πρόβες μου μαζί με νέους τραγουδιστές τον Νταλάρα, τον Μητσιά, τη Φαραντούρη, τον Καλογιάννη για να πραγματοποιήσουμε τις περίφημες συναυλίες στο Καραϊσκάκη.
Είχαμε προγραμματίσει μετά από τις συναυλίες μας στην Αθήνα και τον Πειραιά να πάμε στην επαρχία. Τα είχαμε αναγγείλει αυτά εκείνη την ημέρα και είχα καλέσει και τους δημοσιογράφους, οι οποίοι πρώτη φορά θα με έβλεπαν έπειτα από τόσα χρόνια να διευθύνω ορχήστρα σε πρόβα. Ήταν και μεγάλη η συναισθηματική φόρτιση. Την ώρα που τελείωσα την πρόβα και ήμουν έτοιμος να δώσω την press conference και να αναγγείλω το πρόγραμμα, εκείνη τη στιγμή χτύπησε το τηλέφωνο και ήταν νομίζω ο Μολυβιάτης ή κάποιος από το Γραφείο του Καραμανλή. Μου είπε, ότι ο κύριος πρόεδρος θα σας παρακαλούσε να περιορίσετε τις συναυλίες σας μόνο στην Αθήνα.
Βέβαια απάντησα ξαναμμένος από την πρόβα και τον ενθουσιασμό του κόσμου: Πολύ άσχημα ξεκινάει η κυβέρνηση Καραμανλή. Δηλαδή μου απαγορεύει να κάνω συναυλίες; «Ναι», είπε «…το απαγορεύουμε. Υπάρχουν λόγοι που δεν πρέπει να πάτε έξω». Φυσικά και ο τρόπος που μίλησα εγώ ήταν λιγάκι άκομψος και νευρικός και στο βάθος μπορεί να είχε δίκιο ο Καραμανλής φοβούμενος τι μπορούσε να γίνει στην επαρχία. Θα μπορούσε να γίνει προβοκάτσια.
Εν πάση περιπτώση εγώ αγρίεψα και δήλωσα στους δημοσιογράφους: Αυτή τη στιγμή τηλεφώνησαν εκ μέρους του κυρίου Καραμανλή και μου απαγορεύουν να βγω έξω από την Αθήνα. Αρχίζει πολύ άσχημα τη διακυβέρνηση της χώρας με απαγορεύσεις και μπορεί αυτή τη στιγμή να είμαστε σε πολύ άσχημη κατάσταση και να έχουμε από τη μία τον Καραμανλή και από την άλλη τα τανκς αλλά όμως δεν δικαιούται να αρχίζει με απαγορεύσεις!
Την άλλη μέρα ή «Βραδυνή» είχε τίτλο «Καραμανλής ή τανκς»! Να το διαψεύσω αυτό; Να πω ότι δεν είναι δικό μου; Αφού κατά βάση συμφωνούσα διότι εγώ είχα προτείνει τη λύση Καραμανλή. Δεν ήταν όμως αυτό το σύνθημα μου. Επιπλέον ο Καραμανλής είχε πάντοτε δέος απέναντι μου με έβλεπε λίγο όπως ο διάβολος το λιβάνι...
5. λεφτά υπάρχουν: Στις 13 Σεπτεμβρίου 2009 ο Γιώργος Παπανδρέου, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε, δίνει συνέντευξη τύπου στα πλαίσια της επίσκεψής του στη ΔΕΘ. Ο δημοσιογράφος των “ΝΕΩΝ” Γ. Παπαχρήστος παίρνει τον λόγο και τον ρωτά που θα βρεθούν τα λεφτά για να εφαρμόσει το πρόγραμμά του, που μόλις την προηγούμενη μέρα έχει παρουσιάσει. “Μας είπατε που θα πάνε τα λεφτά, δεν μας είπατε όμως που θα βρείτε τα λεφτά” ρώτησε ο Παπαχρήστος. “Λεφτά υπάρχουν, υπάρχουν τεράστιες σπατάλες, πελατειακές σχέσεις…” απάντησε μεταξύ άλλων ο Παπανδρέου.
Ήταν ίσως η πιο χαρακτηριστική, η πιο επίσημη εκφορά της φράσης από τον Γ.Α.Π., αλλά όχι η μοναδική. Το είχε επαναλάβει 4 μέρες πριν (9 Σεπτεμβρίου) σε ανοιχτή συγκέντρωση στην Κοζάνη, αλλά και παλιότερα (Οκτώβριο του 2008) σε κομματική εκδήλωση. Στην Κοζάνη μάλιστα είχε πει “λεφτά υπάρχουν αν τα διεκδικήσεις” αναφερόμενος σε χρηματοδοτήσεις της ΕΕ για επενδυτικά σχέδια στον τομέα της “πράσινης” ενέργειας.
Πρόκειται ασφαλώς για μια από τις δημοφιλέστερες, αν όχι τη δημοφιλέστερη, από τις πολιτικές ατάκες της μεταπολίτευσης. Έγινε σύνθημα, ανέκδοτο, επιθεωρησιακό νούμερο, σελίδα στο Facebook, τίτλος γκρουπ στο Καρναβάλι, σχολιάστηκε, παραφράστηκε, χλευάστηκε όσο καμία άλλη, στη σύγχρονη πολιτική μας ιστορία, και εξακολουθεί να λέγεται κατά κόρον σε κάθε ευκαιρία.
Αυτό που έκανε σίγουρα “διάσημη” τη φράση είναι η μετέπειτα εξέλιξη των πραγμάτων, που απέδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο ότι λεφτά ασφαλώς δεν υπήρχαν ούτε για δείγμα (“δεν υπάρχει σάλιο” είπε ο Ανδρέας Λοβέρδος, μόλις λίγους μήνες μετά).
6. μαζί τα φάγαμε: Μνημειώδης φράση του Θεόδωρου Πάγκαλου που ειπώθηκε μέσα στο Κοινοβούλιο και μαζί με το “λεφτά υπάρχουν” έγινε σημείο αναφοράς του σύγχρονου πολιτικού λεξιλογίου (της εποχής της κρίσης). Δεν ειπώθηκε ακριβώς έτσι, αλλά όπως συνήθως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, καλλωπίστηκε ελαφρώς ώστε να πάρει τη μορφή “ρητού”. “Η απάντηση στη γενική κατακραυγή που υπάρχει προς το πολιτικό προσωπικό της χώρας, πως τα φάγατε τα λεφτά που μας ρωτάει ο κόσμος, είναι αυτή: σας διορίσαμε. Τα φάγαμε όλοι μαζί, μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της ίδιας της πολιτικής” είπε ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στη Βουλή στις 21 Σεπτεμβρίου 2010. Η συνεδρίαση δεν ήταν της ολομέλειας αλλά της διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης και συζητούσε νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για “Κατάργηση και συγχώνευση υπηρεσιών, οργανισμών και φορέων Δημόσιου Τομέα”.
Η φράση έγινε τεράστιο “χιτ” και ακόμα είναι στις πρώτες γραμμές της επικαιρότητας. Έγινε τίτλος ιστοσελίδων (ακόμα και ιστολογίου με ...συνταγές μαγειρικής), σελίδων στο Facebook, έμπνευση για σατιρικές διασκευές γνωστών τραγουδιών, νούμερο στις επιθεωρήσεις και πολλά άλλα.
Το 2012 ο Πάγκαλος κυκλοφόρησε σε ηλεκτρονική μορφή το βιβλίο του “Τα φάγαμε όλοι μαζί” στο οποίο προσπαθεί να τεκμηριώσει την ορθότητα της ρήσης του (ή κατ’ άλλους να εξαργυρώσει το θόρυβο που ξέσπασε γύρω από αυτήν). Για την υποστήριξη της ηλεκτρονικής κυκλοφορίας του βιβλίου δημιουργήθηκε ο ιστότοπος mazi-ta-fagame.gr.
Στις 10 Ιουνίου 2014 ο Πάγκαλος σε συνέντευξή του στο Ρ/Σ “Βήμα 99,5” επιχείρησε “διόρθωση” της δήλωσής του. «Το 'μαζί τα φάγαμε' είναι τελείως λάθος. Αν το ξανάγραφα και το ξαναέλεγα θα ήταν 'μαζί τα τρώμε'» «Βεβαίως τα τρώμε ακόμα, αβέρτα!» είπε χαρακτηριστικά.
7. όποιο πρόβατο βγαίνει από το μαντρί το τρώει ο λύκος: Ιστορική ρήση του Ευάγγελου Αβέρωφ (του και «μαρκησίου του Μετσόβου» αποκαλούμενου) την οποία έκανε το Σεπτέμβριο του 1985 όταν ο Κωστής Στεφανόπουλος αποχώρησε από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας μαζί με άλλους 9 βουλευτές, και ίδρυσε το κόμμα της Δημοκρατικής Ανανέωσης (ΔΗΑΝΑ). Ένα χρόνο πριν (1 Σεπτεμβρίου 1984) ο Κ. Στεφανόπουλος είχε ηττηθεί στις εσωκομματικές εκλογές για την προεδρία του κόμματος, ενώ στις 2 Ιουνίου 1985 η Ν.Δ. υπέστη τη δεύτερη κατά σειρά εκλογική ήττα από το ΠΑΣΟΚ, στις εθνικές εκλογές, και παρέμεινε στην αντιπολίτευση.
Η φράση έγινε παροιμιώδης και γνώρισε ευρύτατη διάδοση στον πολιτικό και δημοσιογραφικό λόγο. Έχει δώσει έμπνευση για ατέλειωτα λογοπαίγνια και ευφυολογήματα με τσοπάνηδες, πρόβατα, μαντριά, γκλίτσες κλπ., ενώ παραμένει ολοζώντανη μέχρι σήμερα με πάρα πολλές αναφορές σε πολιτικά και όχι μόνο συμφραζόμενα. Ο ίδιος ο Μητσοτάκης, αρκετές φορές στις περιοδείες του ανά την Ελλάδα, έχει γίνει αποδέκτης γκλίτσας ως δώρο, συνοδευόμενης με χιουμοριστικά υπονοούμενα και αναφορές στη ρήση του Αβέρωφ.
8. όταν λέμε ισόβια εννοούμε ισόβια: Ιστορική φράση που είπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στις 29 Αυγούστου 1975 με αφορμή τα σχόλια που είχαν γίνει για τη μετατροπή των θανατικών ποινών των τριών πρωταιτίων της δικτατορίας σε ισόβια. Το ακριβές απόσπασμα της ομιλίας που περιέχει την περίφημη φράση έχει ως εξής: “Πολύς θόρυβος ηγέρθη τελευταίως, εξ αφορμής της δηλώσεως της κυβερνήσεως, ότι θα εισηγηθεί εν καιρώ, όπως έχει δικαίωμα, την μετατροπήν των θανατικών ποινών που επεβλήθησαν εις τρεις εκ των πρωταιτίων εις ισόβια δεσμά. Και θα ήθελα παρεπιπτόντως να αποσαφηνίσω, ότι όταν ομιλούμε για ισόβια δεσμά εννοούμε ισόβια δεσμά.”
Το ιστορικό της υπόθεσης: Στις 23 Αυγούστου 1975 εκδίδεται η απόφαση του δικαστηρίου για τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, με τη οποία επιβάλλεται η ποινή του θανάτου και στρατιωτική καθαίρεση για τρεις από αυτούς, τους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο.
Στις 25 Αυγούστου το υπουργικό συμβούλιο παίρνει απόφαση να εισηγηθεί η κυβέρνηση την μετατροπή των θανατικών ποινών σε ισόβια δεσμά. Στις 29 Αυγούστου ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια ομιλίας του προς αξιωματικούς του στρατού στην Δράμα, μετά την λήξη στρατιωτικής άσκησης, κάνει την παραπάνω δήλωση.
9. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό: Η περίφημη φράση που στιγμάτισε πολιτικά τον Γιώργο Βουλγαράκη ειπώθηκε (ή μάλλον γεννήθηκε γιατί ουσιαστικά ποτέ δεν ειπώθηκε ακριβώς έτσι) κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής του συνέντευξης στην Μαρία Χούκλη στη ΝΕΤ στις 5-9-2008. Η δημοσιογράφος τον ρώτησε: «Μπορεί η συμπεριφορά σας να είναι νόμιμη. Ηθική όμως είναι;». Ο κ. Βουλγαράκης εξανέστη και με ρητορική έξαρση απάντησε: «Τι είναι αυτά που λέτε; Ισχυρίζεστε ότι το νόμιμο είναι ή μπορεί να είναι ανήθικο; Τότε πρέπει να αλλάξουμε όλη τη νομοθεσία μας, να την κάνουμε ηθική»! Υπενθυμίζουμε ότι ο Γ. Βουλγαράκης, στενός φίλος του Κώστα Καραμανλή, ήταν τότε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας και δεχόταν κατηγορίες για εμπλοκή του στο σκάνδαλο του Βατοπεδίου και στις περίφημες «ιερές ανταλλαγές», δηλαδή στις ανταλλαγές εκτάσεων της μονής με ακίνητα-φιλέτα του Δημοσίου, με αδιαφανείς και σκανδαλώδεις διαδικασίες. Οι κατηγορίες αφορούσαν κυρίως τη συμμετοχή του σε υπεράκτια εταιρία που σχετιζόταν με τις ανταλλαγές αλλά την εμπλοκή της συζύγου του Αικατερίνης Πελέκη στις ανταλλαγές με την ιδιότητα της συμβολαιογράφου.
Φυσικά ο Βουλγαράκης ούτε καν φανταζόταν την έκταση που θα πάρει η συγκεκριμένη απάντησή του που οδήγησε τελικά στην παραίτησή του λίγες μέρες αργότερα, στις 12-9-2008, ενώ στις επόμενες βουλευτικές εκλογές του 2009 δεν ήταν καν στα ψηφοδέλτια του κόμματος.
Εξακολουθεί και λέγεται σε διάφορες παραλλαγές κάθε φορά που κάποιος θέλει να επισημάνει ότι το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό.
10. Τσοβόλα δώστα όλα!: Την περιβόητη αυτή φράση-σύνθημα εκστόμισε ο Ανδρέας Παπανδρέου κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης του ΠΑΣΟΚ στο Περιστέρι στις 20 Απριλίου του 1989. Ήταν η εποχή που η χώρα ζούσε στο ρυθμό του σκανδάλου Κοσκωτά, που η αντιπολίτευση σύσσωμη κατηγορούσε υπουργούς του ΠΑΣΟΚ και τον ίδιο τον Α.Π. προσωπικά για εμπλοκή σε αυτό και που το ΠΑΣΟΚ προσπαθούσε να αμυνθεί, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να ξανακερδίσει τις εκλογές για τρίτη τετραετία. Ο Τσοβόλας ήταν τότε υπουργός των Οικονομικών και το σύνθημα –προτροπή του αρχηγού του ερμηνεύθηκε ως «πράσινο φως» για πλιάτσικο στα κρατικά ταμεία μέσω μιας ακατάσχετης παροχολογίας. Η αλήθεια είναι ότι την περίοδο που ειπώθηκε, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, πολύ λίγα μπορούσαν πλέον να δοθούν, τα περισσότερα είχαν ήδη δοθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Το σύνθημα λειτουργούσε περισσότερο σαν υπόσχεση για το μέλλον («ψηφίστε με και θα σας τα δώσω όλα») μετά από τη λιτότητα των προηγούμενων χρόνων (πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας λεγόταν τότε και βέβαια δεν είχε καμιά σχέση με τη σημερινή λιτότητα, απλώς περιορίστηκαν λίγο οι παροχές και οι διορισμοί).
Η φράση εξακολουθεί να είναι επίκαιρη μέχρι σήμερα και μάλιστα τα τελευταία χρόνια, λόγω οικονομικής κρίσης, έχει επανέλθει στο προσκήνιο με δραματικό τρόπο. Πάμπολλα άρθρα έχουν γραφτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο για «την πολιτική του ‘Τσοβόλα δώστα όλα’ που μας έφερε ως χώρα σ’ αυτό το σημείο».
Την άλλη μέρα ή «Βραδυνή» είχε τίτλο «Καραμανλής ή τανκς»! Να το διαψεύσω αυτό; Να πω ότι δεν είναι δικό μου; Αφού κατά βάση συμφωνούσα διότι εγώ είχα προτείνει τη λύση Καραμανλή. Δεν ήταν όμως αυτό το σύνθημα μου. Επιπλέον ο Καραμανλής είχε πάντοτε δέος απέναντι μου με έβλεπε λίγο όπως ο διάβολος το λιβάνι...
5. λεφτά υπάρχουν: Στις 13 Σεπτεμβρίου 2009 ο Γιώργος Παπανδρέου, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε, δίνει συνέντευξη τύπου στα πλαίσια της επίσκεψής του στη ΔΕΘ. Ο δημοσιογράφος των “ΝΕΩΝ” Γ. Παπαχρήστος παίρνει τον λόγο και τον ρωτά που θα βρεθούν τα λεφτά για να εφαρμόσει το πρόγραμμά του, που μόλις την προηγούμενη μέρα έχει παρουσιάσει. “Μας είπατε που θα πάνε τα λεφτά, δεν μας είπατε όμως που θα βρείτε τα λεφτά” ρώτησε ο Παπαχρήστος. “Λεφτά υπάρχουν, υπάρχουν τεράστιες σπατάλες, πελατειακές σχέσεις…” απάντησε μεταξύ άλλων ο Παπανδρέου.
Ήταν ίσως η πιο χαρακτηριστική, η πιο επίσημη εκφορά της φράσης από τον Γ.Α.Π., αλλά όχι η μοναδική. Το είχε επαναλάβει 4 μέρες πριν (9 Σεπτεμβρίου) σε ανοιχτή συγκέντρωση στην Κοζάνη, αλλά και παλιότερα (Οκτώβριο του 2008) σε κομματική εκδήλωση. Στην Κοζάνη μάλιστα είχε πει “λεφτά υπάρχουν αν τα διεκδικήσεις” αναφερόμενος σε χρηματοδοτήσεις της ΕΕ για επενδυτικά σχέδια στον τομέα της “πράσινης” ενέργειας.
Πρόκειται ασφαλώς για μια από τις δημοφιλέστερες, αν όχι τη δημοφιλέστερη, από τις πολιτικές ατάκες της μεταπολίτευσης. Έγινε σύνθημα, ανέκδοτο, επιθεωρησιακό νούμερο, σελίδα στο Facebook, τίτλος γκρουπ στο Καρναβάλι, σχολιάστηκε, παραφράστηκε, χλευάστηκε όσο καμία άλλη, στη σύγχρονη πολιτική μας ιστορία, και εξακολουθεί να λέγεται κατά κόρον σε κάθε ευκαιρία.
Αυτό που έκανε σίγουρα “διάσημη” τη φράση είναι η μετέπειτα εξέλιξη των πραγμάτων, που απέδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο ότι λεφτά ασφαλώς δεν υπήρχαν ούτε για δείγμα (“δεν υπάρχει σάλιο” είπε ο Ανδρέας Λοβέρδος, μόλις λίγους μήνες μετά).
6. μαζί τα φάγαμε: Μνημειώδης φράση του Θεόδωρου Πάγκαλου που ειπώθηκε μέσα στο Κοινοβούλιο και μαζί με το “λεφτά υπάρχουν” έγινε σημείο αναφοράς του σύγχρονου πολιτικού λεξιλογίου (της εποχής της κρίσης). Δεν ειπώθηκε ακριβώς έτσι, αλλά όπως συνήθως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, καλλωπίστηκε ελαφρώς ώστε να πάρει τη μορφή “ρητού”. “Η απάντηση στη γενική κατακραυγή που υπάρχει προς το πολιτικό προσωπικό της χώρας, πως τα φάγατε τα λεφτά που μας ρωτάει ο κόσμος, είναι αυτή: σας διορίσαμε. Τα φάγαμε όλοι μαζί, μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της ίδιας της πολιτικής” είπε ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στη Βουλή στις 21 Σεπτεμβρίου 2010. Η συνεδρίαση δεν ήταν της ολομέλειας αλλά της διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης και συζητούσε νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για “Κατάργηση και συγχώνευση υπηρεσιών, οργανισμών και φορέων Δημόσιου Τομέα”.
Η φράση έγινε τεράστιο “χιτ” και ακόμα είναι στις πρώτες γραμμές της επικαιρότητας. Έγινε τίτλος ιστοσελίδων (ακόμα και ιστολογίου με ...συνταγές μαγειρικής), σελίδων στο Facebook, έμπνευση για σατιρικές διασκευές γνωστών τραγουδιών, νούμερο στις επιθεωρήσεις και πολλά άλλα.
Το 2012 ο Πάγκαλος κυκλοφόρησε σε ηλεκτρονική μορφή το βιβλίο του “Τα φάγαμε όλοι μαζί” στο οποίο προσπαθεί να τεκμηριώσει την ορθότητα της ρήσης του (ή κατ’ άλλους να εξαργυρώσει το θόρυβο που ξέσπασε γύρω από αυτήν). Για την υποστήριξη της ηλεκτρονικής κυκλοφορίας του βιβλίου δημιουργήθηκε ο ιστότοπος mazi-ta-fagame.gr.
Στις 10 Ιουνίου 2014 ο Πάγκαλος σε συνέντευξή του στο Ρ/Σ “Βήμα 99,5” επιχείρησε “διόρθωση” της δήλωσής του. «Το 'μαζί τα φάγαμε' είναι τελείως λάθος. Αν το ξανάγραφα και το ξαναέλεγα θα ήταν 'μαζί τα τρώμε'» «Βεβαίως τα τρώμε ακόμα, αβέρτα!» είπε χαρακτηριστικά.
7. όποιο πρόβατο βγαίνει από το μαντρί το τρώει ο λύκος: Ιστορική ρήση του Ευάγγελου Αβέρωφ (του και «μαρκησίου του Μετσόβου» αποκαλούμενου) την οποία έκανε το Σεπτέμβριο του 1985 όταν ο Κωστής Στεφανόπουλος αποχώρησε από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας μαζί με άλλους 9 βουλευτές, και ίδρυσε το κόμμα της Δημοκρατικής Ανανέωσης (ΔΗΑΝΑ). Ένα χρόνο πριν (1 Σεπτεμβρίου 1984) ο Κ. Στεφανόπουλος είχε ηττηθεί στις εσωκομματικές εκλογές για την προεδρία του κόμματος, ενώ στις 2 Ιουνίου 1985 η Ν.Δ. υπέστη τη δεύτερη κατά σειρά εκλογική ήττα από το ΠΑΣΟΚ, στις εθνικές εκλογές, και παρέμεινε στην αντιπολίτευση.
Η φράση έγινε παροιμιώδης και γνώρισε ευρύτατη διάδοση στον πολιτικό και δημοσιογραφικό λόγο. Έχει δώσει έμπνευση για ατέλειωτα λογοπαίγνια και ευφυολογήματα με τσοπάνηδες, πρόβατα, μαντριά, γκλίτσες κλπ., ενώ παραμένει ολοζώντανη μέχρι σήμερα με πάρα πολλές αναφορές σε πολιτικά και όχι μόνο συμφραζόμενα. Ο ίδιος ο Μητσοτάκης, αρκετές φορές στις περιοδείες του ανά την Ελλάδα, έχει γίνει αποδέκτης γκλίτσας ως δώρο, συνοδευόμενης με χιουμοριστικά υπονοούμενα και αναφορές στη ρήση του Αβέρωφ.
8. όταν λέμε ισόβια εννοούμε ισόβια: Ιστορική φράση που είπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στις 29 Αυγούστου 1975 με αφορμή τα σχόλια που είχαν γίνει για τη μετατροπή των θανατικών ποινών των τριών πρωταιτίων της δικτατορίας σε ισόβια. Το ακριβές απόσπασμα της ομιλίας που περιέχει την περίφημη φράση έχει ως εξής: “Πολύς θόρυβος ηγέρθη τελευταίως, εξ αφορμής της δηλώσεως της κυβερνήσεως, ότι θα εισηγηθεί εν καιρώ, όπως έχει δικαίωμα, την μετατροπήν των θανατικών ποινών που επεβλήθησαν εις τρεις εκ των πρωταιτίων εις ισόβια δεσμά. Και θα ήθελα παρεπιπτόντως να αποσαφηνίσω, ότι όταν ομιλούμε για ισόβια δεσμά εννοούμε ισόβια δεσμά.”
Το ιστορικό της υπόθεσης: Στις 23 Αυγούστου 1975 εκδίδεται η απόφαση του δικαστηρίου για τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, με τη οποία επιβάλλεται η ποινή του θανάτου και στρατιωτική καθαίρεση για τρεις από αυτούς, τους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο.
Στις 25 Αυγούστου το υπουργικό συμβούλιο παίρνει απόφαση να εισηγηθεί η κυβέρνηση την μετατροπή των θανατικών ποινών σε ισόβια δεσμά. Στις 29 Αυγούστου ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια ομιλίας του προς αξιωματικούς του στρατού στην Δράμα, μετά την λήξη στρατιωτικής άσκησης, κάνει την παραπάνω δήλωση.
9. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό: Η περίφημη φράση που στιγμάτισε πολιτικά τον Γιώργο Βουλγαράκη ειπώθηκε (ή μάλλον γεννήθηκε γιατί ουσιαστικά ποτέ δεν ειπώθηκε ακριβώς έτσι) κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής του συνέντευξης στην Μαρία Χούκλη στη ΝΕΤ στις 5-9-2008. Η δημοσιογράφος τον ρώτησε: «Μπορεί η συμπεριφορά σας να είναι νόμιμη. Ηθική όμως είναι;». Ο κ. Βουλγαράκης εξανέστη και με ρητορική έξαρση απάντησε: «Τι είναι αυτά που λέτε; Ισχυρίζεστε ότι το νόμιμο είναι ή μπορεί να είναι ανήθικο; Τότε πρέπει να αλλάξουμε όλη τη νομοθεσία μας, να την κάνουμε ηθική»! Υπενθυμίζουμε ότι ο Γ. Βουλγαράκης, στενός φίλος του Κώστα Καραμανλή, ήταν τότε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας και δεχόταν κατηγορίες για εμπλοκή του στο σκάνδαλο του Βατοπεδίου και στις περίφημες «ιερές ανταλλαγές», δηλαδή στις ανταλλαγές εκτάσεων της μονής με ακίνητα-φιλέτα του Δημοσίου, με αδιαφανείς και σκανδαλώδεις διαδικασίες. Οι κατηγορίες αφορούσαν κυρίως τη συμμετοχή του σε υπεράκτια εταιρία που σχετιζόταν με τις ανταλλαγές αλλά την εμπλοκή της συζύγου του Αικατερίνης Πελέκη στις ανταλλαγές με την ιδιότητα της συμβολαιογράφου.
Φυσικά ο Βουλγαράκης ούτε καν φανταζόταν την έκταση που θα πάρει η συγκεκριμένη απάντησή του που οδήγησε τελικά στην παραίτησή του λίγες μέρες αργότερα, στις 12-9-2008, ενώ στις επόμενες βουλευτικές εκλογές του 2009 δεν ήταν καν στα ψηφοδέλτια του κόμματος.
Εξακολουθεί και λέγεται σε διάφορες παραλλαγές κάθε φορά που κάποιος θέλει να επισημάνει ότι το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό.
10. Τσοβόλα δώστα όλα!: Την περιβόητη αυτή φράση-σύνθημα εκστόμισε ο Ανδρέας Παπανδρέου κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης του ΠΑΣΟΚ στο Περιστέρι στις 20 Απριλίου του 1989. Ήταν η εποχή που η χώρα ζούσε στο ρυθμό του σκανδάλου Κοσκωτά, που η αντιπολίτευση σύσσωμη κατηγορούσε υπουργούς του ΠΑΣΟΚ και τον ίδιο τον Α.Π. προσωπικά για εμπλοκή σε αυτό και που το ΠΑΣΟΚ προσπαθούσε να αμυνθεί, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να ξανακερδίσει τις εκλογές για τρίτη τετραετία. Ο Τσοβόλας ήταν τότε υπουργός των Οικονομικών και το σύνθημα –προτροπή του αρχηγού του ερμηνεύθηκε ως «πράσινο φως» για πλιάτσικο στα κρατικά ταμεία μέσω μιας ακατάσχετης παροχολογίας. Η αλήθεια είναι ότι την περίοδο που ειπώθηκε, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, πολύ λίγα μπορούσαν πλέον να δοθούν, τα περισσότερα είχαν ήδη δοθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Το σύνθημα λειτουργούσε περισσότερο σαν υπόσχεση για το μέλλον («ψηφίστε με και θα σας τα δώσω όλα») μετά από τη λιτότητα των προηγούμενων χρόνων (πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας λεγόταν τότε και βέβαια δεν είχε καμιά σχέση με τη σημερινή λιτότητα, απλώς περιορίστηκαν λίγο οι παροχές και οι διορισμοί).
Η φράση εξακολουθεί να είναι επίκαιρη μέχρι σήμερα και μάλιστα τα τελευταία χρόνια, λόγω οικονομικής κρίσης, έχει επανέλθει στο προσκήνιο με δραματικό τρόπο. Πάμπολλα άρθρα έχουν γραφτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο για «την πολιτική του ‘Τσοβόλα δώστα όλα’ που μας έφερε ως χώρα σ’ αυτό το σημείο».
Αργήσαμε τόσο πολύ να το μάθουμε. Συγχαρητήρια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ πολύ! Φταίω κι εγώ που δεν το έχω διαφημίσει (από επιλογή)
Διαγραφή