3 Ιανουαρίου 2024

Η έκπτωση ενός "βασιλιά"


 Όχι, δεν μιλάω για κάποιον γαλαζοαίματο που έχασε ξαφνικά το θρόνο του. Απλώς, ο πρόσφατος θάνατος του Χρήστου Λέντζου, του ανθρώπου που συνέδεσε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον το όνομά του με τον φραπέ, μου έδωσε την αφορμή και το έναυσμα να γράψω κάτι για τον καφέ που για πολλά χρόνια ήταν ο αδιαφιλονίκητος "βασιλιάς" του καφέ στην Ελλάδα.

Ο φραπέ ή "φραπές" επί το λαϊκότερον, ξεκίνησε ως μια επινόηση του Δημήτρη Βακόνδιου το 1957 και για πολλά χρόνια κυριάρχησε στις προτιμήσεις των Ελλήνων, αρχικά ως καφές της νεολαίας και κατόπιν ως καφές των πάντων. Ουσιαστικά πρόκειται για μια παραλλαγή του ζεστού στιγμιαίου καφέ, του νες όπως έχει επικρατήσει να τον λέμε στην Ελλάδα (άλλη ενδιαφέρουσα ιστορία αυτή, πώς δηλαδή το όνομα μιας μάρκας καφέ ταυτίστηκε με το ίδιο το είδος).

Ο Βακόνδιος ήταν υπάλληλος της "Νεστλέ", της εταιρείας που είχε φέρει τον στιγμιαίο καφέ "νεσκαφέ" στην Ελλάδα. Το Σεπτέμβριο του 1957 στον χώρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης θέλησε να φτιάξει έναν καφέ αλλά μη έχοντας πρόχειρο ζεστό νερό χτύπησε λίγο νεσκαφέ με κρύο νερό και ζάχαρη κι έτσι... γεννήθηκε ο φραπέ! Αυτός είναι και ο λόγος που η Θεσσαλονίκη θεωρείται η... γενέτειρα του φραπέ, και ο καφές αυτός έχει γίνει έμβλημα της πόλης μαζί με το κουλούρι Θεσσαλονίκης και τη μπουγάτσα.

Το νέο είδος καφέ διαδόθηκε αμέσως ταχύτατα μεταξύ της νεολαίας ενώ οι μεγαλύτερες ηλικίες, μαθημένες στον παραδοσιακό "ελληνικό" τον αντιμετώπισαν, όπως ήταν φυσικό, με δυσπιστία. ("Κρύος καφές με παγάκια που πίνεται με καλαμάκι; Μα είναι καφές αυτός;")

"Ιστορικές" ατάκες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου: ένα άτυπο top-10

Ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος των δεκαετιών '50, '60 και εν μέρει '70 είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο στην πολιτιστική ζωή αυτής...