 |
| Η Σπάρτη χιονισμένη. Για πρώτη φορά τα σχολεία έκλεισαν στην Σπάρτη λόγω χιονιού και το χιόνι παρέμεινε στους δρόμους για μέρες. |
 |
| Αθήνα-Πατήσια, Μάρτιος 1987 |
Τι διαφορετικό είχε το 1987 ώστε να αξίζει να του αφιερώσουμε ειδικό άρθρο; Ίσως και τίποτα, κάθε χρονιά έχει τα δικά της συνταρακτικά ή λιγότερο συνταρακτικά γεγονότα και ο καθένας από εμάς τα βιώνει με διαφορετικό τρόπο. Απλώς σκέφτηκα να υπενθυμίσω τέσσερα μεγάλα γεγονότα, τέσσερις “σταθμούς” της πρόσφατης ιστορίας μας, που μας πήγαν (ως χώρα) από το σοκ και τον χαβαλέ στον τρόμο και από τον παράδεισο των πανηγυρισμών στην κόλαση.
Και που έγιναν μέσα σε μόλις ένα πεντάμηνο του 1987:
1. Κακοκαιρία Μαρτίου 1987
Ένα απίστευτο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου ζει η Ελλάδα, λόγω ενός ακραίου και παρατεταμένου χιονιά, με ένταση και διάρκεια τελείως έξω από τα συνηθισμένα για την εποχή όρια. Πολλοί έχουν χαρακτηρίσει τον χιονιά του 1987 ως “τον ιστορικότερο χιονιά του 20ου αιώνα”! Και δεν έχουν άδικο αν σκεφτούμε ότι κράτησε σχεδόν 15 (!) μέρες και επηρέασε ολόκληρη την Ελλάδα. Έριξε πολύ χιόνι ακόμα και σε περιοχές της νότιας και της δυτικής Ελλάδας που σπάνια βλέπουν χιόνι, όπως το Αγρίνιο, η Άρτα, η Σπάρτη και τα Κύθηρα!
Στην Αθήνα το δεκαπενθήμερο της κακοκαιρίας χιόνισε 8 φορές (4, 5, 6, 8, 9, 11, 12 και 13 Μαρτίου) με την ισχυρότερη χιονόπτωση να σημειώνεται στις 9 Μαρτίου. Σε πανελλήνια κλίμακα, η κακοκαιρία ήταν εξαιρετικά ακραία λόγω πολύ μεγάλης διάρκειας και έντασης. Στη Θεσσαλία και την Εύβοια το ύψος του χιονιού στα πεδινά έφθασε το ένα μέτρο και έμεινε στο έδαφος επί πολλές ημέρες. Πέρα από αυτό, στις περισσότερες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών του συγκεκριμένου μήνα από τότε που φυλάσσονται αρχεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν: στο Σουφλί (-16), την Τρίπολη (-16), τη Φλώρινα (-14), την Αλεξανδρούπολη (-14), τα Τρίκαλα Θ. (-12), την Καστοριά (-12), την Αλίαρτο (-10), τα Γιάννενα (-8), τη Λαμία (-7), το Τατόι (-7), τη Λήμνο (-6), την Αγχίαλο (-6), το Άργος (-5), τη Ν. Φιλαδέλφεια (-3,6), το Ελληνικό (-1,6) κ.ά.
Ο Μάρτιος του 1987 ήταν για τις περισσότερες περιοχές της χώρας μας ο ψυχρότερος Μάρτιος τουλάχιστον των τελευταίων 60 ετών. Με βάση τα στοιχεία του Μ. Σ. Θησείου του ΕΑΑ, ο Μάρτιος του 1987 ήταν για την Αθήνα ο ψυχρότερος Μάρτιος των τελευταίων 150 ετών.
Αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών συνθηκών εκείνου του ιστορικού Μαρτίου ήταν οι μεγάλες καταστροφές στη γεωργική παραγωγή (κυρίως στις καλλιέργειες ελιάς και εσπεριδοειδών). Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον Μάιο του 1987, σε φοιτητική εκδρομή που πραγματοποιήσαμε στον Βόλο να περνάμε τον κάμπο της Φθιώτιδας και να βλέπουμε μια απίστευτη εικόνα με ατελείωτα στρέμματα από ελαιόδεντρα καμένα και ολοσχερώς κατεστραμμένα από τον παγετό.
Όλο το χρονικό της ψυχρής εισβολής έχει αποτυπώσει σε δύο ωραιότατα άρθρα του ο μετεωρολόγος Δημήτρης Ζιακόπουλος:
Στην Αθήνα το δεκαπενθήμερο της κακοκαιρίας χιόνισε 8 φορές (4, 5, 6, 8, 9, 11, 12 και 13 Μαρτίου) με την ισχυρότερη χιονόπτωση να σημειώνεται στις 9 Μαρτίου. Σε πανελλήνια κλίμακα, η κακοκαιρία ήταν εξαιρετικά ακραία λόγω πολύ μεγάλης διάρκειας και έντασης. Στη Θεσσαλία και την Εύβοια το ύψος του χιονιού στα πεδινά έφθασε το ένα μέτρο και έμεινε στο έδαφος επί πολλές ημέρες. Πέρα από αυτό, στις περισσότερες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών του συγκεκριμένου μήνα από τότε που φυλάσσονται αρχεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν: στο Σουφλί (-16), την Τρίπολη (-16), τη Φλώρινα (-14), την Αλεξανδρούπολη (-14), τα Τρίκαλα Θ. (-12), την Καστοριά (-12), την Αλίαρτο (-10), τα Γιάννενα (-8), τη Λαμία (-7), το Τατόι (-7), τη Λήμνο (-6), την Αγχίαλο (-6), το Άργος (-5), τη Ν. Φιλαδέλφεια (-3,6), το Ελληνικό (-1,6) κ.ά.
Αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών συνθηκών εκείνου του ιστορικού Μαρτίου ήταν οι μεγάλες καταστροφές στη γεωργική παραγωγή (κυρίως στις καλλιέργειες ελιάς και εσπεριδοειδών). Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον Μάιο του 1987, σε φοιτητική εκδρομή που πραγματοποιήσαμε στον Βόλο να περνάμε τον κάμπο της Φθιώτιδας και να βλέπουμε μια απίστευτη εικόνα με ατελείωτα στρέμματα από ελαιόδεντρα καμένα και ολοσχερώς κατεστραμμένα από τον παγετό.
Όλο το χρονικό της ψυχρής εισβολής έχει αποτυπώσει σε δύο ωραιότατα άρθρα του ο μετεωρολόγος Δημήτρης Ζιακόπουλος:
http://ziakopoulos.blogspot.com/2017/03/1987-1.html
http://ziakopoulos.blogspot.com/2017/03/1987-2.html
Η πιο σοβαρή κρίση στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας μετά το 1974, έλαβε χώρα στο τέλος Μαρτίου 1987 με τις δύο χώρες να φτάνουν στα πρόθυρα του πολέμου.
Ήδη από τον Φεβρουάριο η ελληνική κυβέρνηση δια στόματος Σάκη Πεπονή (υπουργού Βιομηχανίας) είχε εκδηλώσει το ενδιαφέρον της να κάνει γεωτρήσεις 10 μίλια στα ανοιχτά της Θάσου, σε περιοχή εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων αλλά εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία, που δεν αναγνώριζε δικαιώματα της Ελλάδας επί της υφαλοκρηπίδας, θορυβήθηκε και έστειλε στο Αιγαίο το ερευνητικό ωκεανογραφικό “Πίρι Ρέις”. Το “Πίρι Ρέις” πρωτοεμφανίστηκε στο Αιγαίο στις 19 Μαρτίου 1987 στα ανοιχτά της Ίμβρου, συνοδευόμενο από 2 τουρκικά πολεμικά πλοία. Έπλεε εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων και πόντισε πέντε φορές καλώδια σε διεθνή ύδατα, ακολουθώντας ένα “κυκλικό” δρομολόγιο και επιστρέφοντας στον Ελλήσποντο. Τα ελληνικά πολεμικά πλοία το παρακολουθούσαν στενά και του διεμήνυσαν να μην επιχειρήσει να μπει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Την ίδια μέρα, το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, προέβη σε έντονη διαμαρτυρία προς τον Έλληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα, για παρενόχληση του “Πίρι Ρέις”, από ελληνικά πολεμικά πλοία. Το ελληνικό ΥΠΕΞ, απάντησε ότι η χώρα μας ήταν υποχρεωμένη να προστατεύσει τα δικαιώματά της.
Στις 25 Μαρτίου συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο της Τουρκίας και παραχώρησε δικαιώματα έρευνας σε 4 περιοχές του Αιγαίου. Και οι 4 περιοχές ήταν σε διεθνή ύδατα, ξεκινούσαν αμέσως μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 μιλίων και ουσιαστικά “εγκλώβιζαν” σχεδόν ολοκληρωτικά τη Σαμοθράκη και την Λέσβο!
Στην Αθήνα, σε πολιτικοστρατιωτική σύσκεψη στο Καστρί, αποφασίστηκε ότι η Ελλάδα θα απαντήσει δυναμικά σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να κάνει έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Στις 26 Μαρτίου ανακοινώθηκε ο εκ νέου απόπλους του “Πίρι Ρέις” με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων και η Τουρκία έσπευσε να τονίσει ότι αν το πλοίο παρενοχληθεί θα αντιδράσει ανάλογα.
Στο μεταξύ στην χώρα επικρατεί κλίμα πολεμικής προετοιμασίας. Οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε μέγιστη ετοιμότητα. Ο στόλος έχει αναπτυχθεί στο Αιγαίο, οι μονάδες πυροβολικού στα νησιά έχουν διαταγή να χτυπήσουν οποιονδήποτε εχθρικό στόχο εμφανιστεί, στον Έβρο εκκενώνονται προληπτικά χωριά και έφεδροι αρχίζουν να ανακαλούνται από την εφεδρεία. Κοντά σ’ όλα αυτά επικρατεί για μια ακόμη φορά ο γνωστός “πανικός του σουπερμάρκετ” (ένα χρόνο μετά τον αντίστοιχο πανικό του Τσερνόμπιλ) με τα ράφια να αδειάζουν. Όλα κρέμονται από μια κλωστή, και ως συνήθως οι διάφορες φήμες που κυκλοφορούν (του τύπου "έχω ένα γνωστό στο Πεντάγωνο που μου είπε...") επιτείνουν την ανησυχία του κόσμου. Όλοι είναι πεπεισμένοι πλέον ότι η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.
Στις 27 Μαρτίου συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο στην Αθήνα σε μια δραματική, όσο και ιστορική συνεδρίαση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου επισήμανε με έμφαση ότι το ΝΑΤΟ και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα φέρουν τεράστια ευθύνη σε περίπτωση πολεμικής ανάφλεξης, τους κάλεσε να αναλάβουν τις ευθύνες τους και τόνισε ότι η Ελλάδα δεν απεμπολεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Παράλληλα ανακοίνωσε ότι κλείνει η αμερικανική βάση της Νέας Μάκρης, (απόφαση που τελικά δεν υλοποιήθηκε) και στέλνει τον υπουργό εξωτερικών Κάρολο Παπούλια στη Σόφια για συνομιλίες με τον πρόεδρο Ζίβκοφ.
Η κίνηση αυτή του Παπανδρέου να στείλει τον Παπούλια στη Βουλγαρία, αποτέλεσε, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, κίνηση “ματ” που οδήγησε στην εκτόνωση της κρίσης. Έστειλε ηχηρό μήνυμα προς τους συμμάχους ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη για όλα, ακόμα και να τινάξει στον αέρα τις συμμαχίες της και τη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ αν υπήρχε πολεμική σύρραξη.
Την ίδια μέρα, το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, προέβη σε έντονη διαμαρτυρία προς τον Έλληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα, για παρενόχληση του “Πίρι Ρέις”, από ελληνικά πολεμικά πλοία. Το ελληνικό ΥΠΕΞ, απάντησε ότι η χώρα μας ήταν υποχρεωμένη να προστατεύσει τα δικαιώματά της.
Στις 25 Μαρτίου συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο της Τουρκίας και παραχώρησε δικαιώματα έρευνας σε 4 περιοχές του Αιγαίου. Και οι 4 περιοχές ήταν σε διεθνή ύδατα, ξεκινούσαν αμέσως μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 μιλίων και ουσιαστικά “εγκλώβιζαν” σχεδόν ολοκληρωτικά τη Σαμοθράκη και την Λέσβο!
Στην Αθήνα, σε πολιτικοστρατιωτική σύσκεψη στο Καστρί, αποφασίστηκε ότι η Ελλάδα θα απαντήσει δυναμικά σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να κάνει έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Στις 26 Μαρτίου ανακοινώθηκε ο εκ νέου απόπλους του “Πίρι Ρέις” με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων και η Τουρκία έσπευσε να τονίσει ότι αν το πλοίο παρενοχληθεί θα αντιδράσει ανάλογα.
Στο μεταξύ στην χώρα επικρατεί κλίμα πολεμικής προετοιμασίας. Οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε μέγιστη ετοιμότητα. Ο στόλος έχει αναπτυχθεί στο Αιγαίο, οι μονάδες πυροβολικού στα νησιά έχουν διαταγή να χτυπήσουν οποιονδήποτε εχθρικό στόχο εμφανιστεί, στον Έβρο εκκενώνονται προληπτικά χωριά και έφεδροι αρχίζουν να ανακαλούνται από την εφεδρεία. Κοντά σ’ όλα αυτά επικρατεί για μια ακόμη φορά ο γνωστός “πανικός του σουπερμάρκετ” (ένα χρόνο μετά τον αντίστοιχο πανικό του Τσερνόμπιλ) με τα ράφια να αδειάζουν. Όλα κρέμονται από μια κλωστή, και ως συνήθως οι διάφορες φήμες που κυκλοφορούν (του τύπου "έχω ένα γνωστό στο Πεντάγωνο που μου είπε...") επιτείνουν την ανησυχία του κόσμου. Όλοι είναι πεπεισμένοι πλέον ότι η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.
Στις 27 Μαρτίου συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο στην Αθήνα σε μια δραματική, όσο και ιστορική συνεδρίαση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου επισήμανε με έμφαση ότι το ΝΑΤΟ και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα φέρουν τεράστια ευθύνη σε περίπτωση πολεμικής ανάφλεξης, τους κάλεσε να αναλάβουν τις ευθύνες τους και τόνισε ότι η Ελλάδα δεν απεμπολεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Παράλληλα ανακοίνωσε ότι κλείνει η αμερικανική βάση της Νέας Μάκρης, (απόφαση που τελικά δεν υλοποιήθηκε) και στέλνει τον υπουργό εξωτερικών Κάρολο Παπούλια στη Σόφια για συνομιλίες με τον πρόεδρο Ζίβκοφ.
Η κίνηση αυτή του Παπανδρέου να στείλει τον Παπούλια στη Βουλγαρία, αποτέλεσε, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, κίνηση “ματ” που οδήγησε στην εκτόνωση της κρίσης. Έστειλε ηχηρό μήνυμα προς τους συμμάχους ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη για όλα, ακόμα και να τινάξει στον αέρα τις συμμαχίες της και τη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ αν υπήρχε πολεμική σύρραξη.
Ήδη την επομένη 28 Μαρτίου, μετά και από έντονο παρασκήνιο και διαμεσολάβηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι η έξοδος του «Πίρι Ρέις» στόχο έχει να αποτρέψει την Ελλάδα από δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο και θα ματαιωθεί αν η Ελλάδα δεν προχωρήσει σε γεωτρήσεις.
Έτσι η κρίση εκτονώθηκε με τις δύο χώρες να πανηγυρίζουν για... το ίδιο πράγμα, ότι δηλαδή απέτρεψαν η μία την άλλη από τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο. 35 χρόνια μετά η υφαλοκρηπίδα των νησιών είναι ακόμα υπό αμφισβήτηση και αποτελεί σημείο τριβής και “αγκάθι” στις σχέσεις των δύο χωρών.
(συνεχίζεται...)
Έτσι η κρίση εκτονώθηκε με τις δύο χώρες να πανηγυρίζουν για... το ίδιο πράγμα, ότι δηλαδή απέτρεψαν η μία την άλλη από τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο. 35 χρόνια μετά η υφαλοκρηπίδα των νησιών είναι ακόμα υπό αμφισβήτηση και αποτελεί σημείο τριβής και “αγκάθι” στις σχέσεις των δύο χωρών.
(συνεχίζεται...)
Αλέξη, καλορίζικος, καλές αναρτήσεις! 😂
ΑπάντησηΔιαγραφήΑλέξη, ξέχασα να υπογράψω, ΚΩΣΤΑΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ πολύ Κώστα!
ΑπάντησηΔιαγραφή